Mantar Nedir? Mantarların Üremesi Nasıl Gerçekleşir? Mantarlar Hakkında Bilgiler

[KoJiRo]

Mantarlar

http://img101.yukle.tc/images/7948GrC3BCnblC3A4ttriger_Schwefelkopf_Seite_mantar lar_www_bakterim_com.jpg
Bilimsel sınıflandırma Alem: Fungi
L., 1753
Bölümler Ascomycota
Basidiomycota
Chytridiomycota
Deuteromycota
Glomeromycota
Zygomycota
Mantar, çok hücreli ve tek hücreli olabilen ökaryotik canlılardır. Hayvanlar gibi aktif hareket edemezler ama bitkiler gibi Klorofil de taşımazlar. Yani heterotrofdurlar. Besinlerini dış ortamdan alırlar. Sınıflandırmada bitkiler alemi içinde ele alınmaları bilim adamları arasında uzun yıllar tartışma konusu olmuştur. Mantarlar parazit olarak, çürükçül (saprofit) veya simbiyotik olarak yaşayabilirler. Makroantarların üremesi sporlar yoluyla gerçekleşir. Toprağa dökülen sporlar rüzgarla ya da böceklerle çevreye dağılır ve toprakta yıllarca yaşayabilir. Mantarlar nemli ortamlarda gelişirler, bu nedenle yağmurlardan sonra topraktaki sporlar çimlenerek mantarları oluştururlar. Tek hücreli mantarlar ise tomurcuklanarak çoğalabilirler.
Mantarlar arasında insanların çeşitli amaçlarla yararlandıkları türler vardır. Fermantasyon yaparak alkollü içkilerin hazırlanmasında ve ekmek yapımında kullanılan Saccharomyces türleri, antibiyotik eldesinde kullanılan Penicillium türleri ve ergo alkaloitlerinin elde edildiği Claviceps purpurea mantarı gibi.
Mantar cinsleri içinde 60 kadar tür ile temsil edilen Amanita cinsi ayrı bir öneme sahiptir. Amanita türleri içinde yenebilen bir mantar olan Amanita caesarea’nın yanı sıra, zehirli ve halüsinojen etkili Amanita muscaria ve Amanita pantherina ve öldürücü zehirli olan Amanita phalloides, Amanita verna ve Amanita virosa türleri yer alır. Amanita türleri diğer mantarlardan, şapkasının altında beyaz renkte ışınsal perdeler, yani lameller olması, sapın ortaya yakın kısmında sapı saran bir halka taşıması ve sapın alt kısmında yumurta kabuğu biçiminde bir çanakçık bulunması gibi özellikleri ile ayırt edilirler. Yenebilen Amanita caesarea mantarında ise lameller ve sap altın sarısı rengindedir.

Türkiye'nin Yenen Mantar Türleri


http://upload.wikimedia.org/wikipedia/tr/e/e8/Mantar_50px.png
Önemli not
Yenebilen ve zehirli mantarlar yan yana yetişebilirler. Bazı yenebilen ve zehirli türler birbirine o kadar benzer ki bunu ancak bir mantarbilimci ayırt edebilir. Zehirli mantarların tadı yenebilen mantarlarınkinden farklı değildir. Etinin rengi, kokusu ve tadı ile bir mantarın zehirli olup olmadığı anlaşılamaz.

Agaricus campestris
Amanita caesarea
Armillaria mellea
Boletus badius
Boletus bovinus
Boletus edulis
Boletus elegans
Boletus luteus
Cantharellus cibarius
Chroogomphus rutilus
Coprinus comatus
Craterellus cornucopioides
Fistulina hepatica
Hydnum coralloides
Hydnum repandum
Hygrophorus chrysodon
Lactarius deliciosus
Lactarius salmonicolor
Lactarius volemus
Lepiota procera
Morchella conica var. deliciosa
Morchella esculanta var. rotunda
Phlegmacium variecolor
Pleurotus cornucopiae
Pleurotus ostreatus
Polyporus squamosus
Polyporus sulphureus
Rhizopogon luteolus
Russula delica
Sparassis crispa
Tricholoma terreum
http://img101.yukle.tc/images/511pezizaze9_mantarlar_www_bakterim_com.jpg
Ascomycota

http://img101.yukle.tc/images/3245mantarlar__mantar_www_bakterim_com.jpg
Değişik Renkli Bir Mantar

http://www.fpiei.es/Micologia/especies/hygrophorus/hygrophoruschrysodon.jpg
Hygrophorus chrysodon

http://www.britmycolsoc.org/Trav_Ex/DSCF0058.jpg
Agaricus campestris

http://www.rogers.k12.ar.us/users/ehutches/ascomycota1.jpg
Ascomycota Türü değişik bir mantar

[KoJiRo]

Mantarlarımız Tükeniyormu?


Ülkemiz sahip olduğu flora ve iklim koşulları nedeniyle değişik ortamlarda yetişen doğa mantarları yönünden oldukça zengindir. Bu nedenle yenen makromantar türleri, ülkemizin pek çok yöresinde, yetişme mevsiminde toplanarak ya yemeklik olarak kullanılır ya da ticareti yapılır. Günümüze kadar yapılan bilimsel çalışmalardan edinilen bilgilere göre 40 civarında yenen mantar türü, yemeklik olarak toplanmakta ve bunlar içinde 25'e yakın tür geofitler ve değişik çiçekli bitkiler gibi alınıp satılmaktadır. Bu türlerden bir kısmı yöre pazarlarında satılırken bir kısmı da yurt dışına ihraç edilmektedir. Türkiye'de 1990 yılında doğadan toplanan, yenen mantarların taze ve konserve olarak, bazen de şoklanmış olarak 4156 tonluk satış karşılığında 2.443.452 dolar gelir elde edilmiştir. Oysa aynı yıl, kültür mantarı konserve olarak Fransa ve İtalya'ya ancak 4,4 ton satılabilmiştir. Belli başlı türler şunlardır; Ascomycetes sınıfından Terfezia boudieri türü ve Morchella türleri ile basidiomycetes sınıfından çeşitli Boletus türleri, Cantharcllus cibarius ve Craterellus comucopioides türleri...

Bu makromantarların özelliklerini gözden geçirelim:

Terfexia boudieri
Yapılan taksonomik çalışmalarla ülkemizin Urfa, Elazığ, Malatya, Konya ve diğer bazı yörelerinde yetiştiği bilinen bu tür patates yumrusuna benzer früktifikasyon organına sahip bir toprak altı mantarıdır. Tohumlu bitkilerden Helianthemum salicifolium türü ile mikorriza oluşturan kumlu toprakları tercih eden bir ilkbahar türüdür. Yöre halkı tarafından topraktan sopa yardımı ile kazılarak çıkarılmakta ve toplanmaktadır.