Giriş

Tam Sürümü Görüntüle : Eskİ DÜnya ÇÖllerİnİn «kanguru» Lari Jerboa'lar


F@sTaLaFisT@
10-17-2007, 08:24 AM
JERBOA», az önce gördüğümüz çayırların ve ormanların sıçrayan sıçanları gibi, kemiricilerin dünyasının başka bir atlama şampiyonudur. Fakat bu hayvan, öbürlerinden farklı olarak, dünyanın en sıcak, en kurak ve en çorak yerlerini kendine yurt olarak seçmiştir. Eski Dünya'nm yağmur görmeyen çöllerinde hiç susuz olarak mükemmelen yaşıyor görünmektedir.
Bu kanguru görünüşlü hayvan, kemiricilerin arasında iki ayak üzerinde yol almak için en elverişli vücut yapısına sahip bulunanıdır. Bilimsel aile adı, «Dipodidae», zaten «iki ayaklı» anlamına gelir. Art bacakları da ona göre ufak olduğundan, hayvan istese de dört :ayak üzerinde yürüyemez.
Jerböa'lar art ayaklarının üzerinde durarak bir sıçrayışta 60'dan 180 santime kadar yol alırlar. Hayvanın uzun kuyruğunun ucunda fırça gibi bir kıl demeti vardır. Bu kuyruk, jerboa'ya destek vazifesi gördüğü gibi, atlarken de havada dengesini sağlar. Jerboa'mn ayaklarındaki gür kıllar, inişin sertliğini azaltır. Ayrıca hayvanın oynak kumların üzerinde kaymamasını sağlar.

ENDER GÖRÜLEN BİR HAYVAN

Bol olduğu bölgelerde dahi pek
az insan, jerboa'yı görebilir. Bu memeli, çöl gününün sıcağında yeraltındaki ininden kıpırdamaz, ancak güneş battıktan sonra ortaya çıkar ve güneş doğmadan tekrar inine çekilmeye dikkat eder. Üstelik ortada dolaşmasından da geride hiç bir iz bırakmaz.
Jerfooa geceleyin serin kumlarda yuvarlanmaya ve kaşınmaya bayılır. Yere uzanır ve bacaklarını uzatarak bunları ön ayaklarıyla baştan başa kaşır ve tarar. Yediği ot tohumlarını tutmak için de ön ayaklarından faydalanır.
Bu hayvan, baş ile vücut uzunluğu 5 ilâ 20 santim arasında oynayan, orta irilikte bir kemiricidir. Baş ile vücuttan genellikle 5 santim uzun olan yuvarlak kuyruk, siyah ile beyaz lallardan meydana gelmiş bir fırça ile son bulur.
Jeboa'mn öbür çöl hayvanları gibi muazzam kulakları vardır. Bunlar, bazı türlerde baş ile vücut uzunluğunun yansı büyüklüğündedirler. Gözler de, çoğu gece hayvanlarında olduğu gibi iridir. Hayvanın rengi yer yer değişirse de, genel olarak siyahla yahut kızılla karışık koyu sarı tonlarındadır. Karnı beyazdır.

DİKKATE DEĞER BAZI JERBOALAR


Jerboa'lara Afrika'da, Asya'da ve Doğu Avrupa'da rastlanır. Afrika' nın «üç parmaklı jerboa» sı (jacu-lus), bunların içinde en irisi ve en iyi bilinenidir. Başı ile vücut uzunluğu 17-18, kuyruğu 20 santimdir. Saatte 60 km. hızla koştuğu söylenir.
Tipik jerboaların yanısıra garipleri de vardır. Yassı kuyruklu bir jerboa'yla cüce bir jerboa da bulunur. Bazılarının art ayaklarında beş, diğerlerinde üç parmak vardır. Çin Türkistanı'nın «iri kulaklı jerboa» sında (Euchoreutes), 4 santime yakın kulaklar dikkati çeker. Hayvanın tekmil vücudu 7-8 santimi geç-ııediğine göre, kulaklarının ne kadar muazzam gözüktüğünü düşünebilirsiniz.
Jerboa'lar özellikle kuzey bölgelerde kışı uykuda geçirirler. Nisanda kış uykusundan çıkarlar. İlk iş olarak uyanan erkekler kendilerine bir iş bulmak için büyük enerji harcarlar. Bu hayvanların üreme ve yavrularını büyütme metotları hakkında pek az şey bilinmektedir.