Giriş

Tam Sürümü Görüntüle : İmla Kılavuzu (1996-2000 Arasındaki Farklar)


Kéan aRs
10-26-2007, 07:43 PM
İmla Kılavuzu (1996-2000 Arasındaki Farklar)



1996 imla Kilavuzuyla 2000 imla Kilavuzu Arasindaki
Farklar

2000 imla Kilavuzu Genel Dizine eklenen yeni kelimelerin yaninda imla Kurallari bölümündeki birtakim degisiklerle de 1996 kilavuzundan farkliliklar göstermektedir. Bu farkliliklari sayfa sirasina göre söyle siralayabiliriz.


1. 1996 Kilavuzunun 6. sayfasindaki “Uzun ünlü” bölümüne 2000 kilavuzunda bir paragraf eklenmis. “Ünlemlerde ünlemin siddetini ve hecenin uzunlugunu ifade etmek üzere iki veya üc ünlü yan yana gelebilir: Oooh, aaah. Bu tür örneklerde ünlüler ayri ayri degil uzun olarak telaffuz edilir.”


2. 1996 kilavuzunun 7. sayfasinda “Ünlüler üzerinde düzeltme isareti” basligi 2000 kilavuzunda “Düzeltme isareti” olarak degistirilmis.


3. 1996 kilavuzunun 14. sayfasindaki “g-v degismesi” bölümü 2000 kilavuzunda ifade degisikligi yapilarak verilmistir. 1996 kilavuzundaki ifade asagidaki
sekildedir: “...Ortak söyleyiste v’li bicimleri daha yaygindir. Bu bakimdan bunlari dövmek, ovmak, övmek, sövmek biciminde yazmak daha dogrudur.” 2000 kilavuzunda bu bölüm “...Dilimizde o,ö seslerinden sonra gelen g’lerin v’ye dönme egilimi güclüdür. Ortak söyleyiste v’li bicimler daha yaygin olmakla birlikte g’li bicimler de büsbütün ortadan kalkmis degildir.” seklinde degistirilmistir.


4. 1996 kilavuzunda 15. sayfada “Mastar eklerinin yazilisi” bölümünden sonra “–ken ekinin yazilisi” gelmektedir. 2000 kilavuzunda ise araya “Fiil cekimi ile ilgili yazilislar” bölümü eklenmistir. Bu bölüm ile ilgili bilgiler su sekildedir: “Gelecek zaman ekinin ünlüleri ile zaman ekinden önceki ünlü, söyleyise bakilmaksizin bütün sahislarda a, e ile yazilir: gelecegim, gelmeyecegim, gelemeyecegim, gelecegiz, gelmeyecegiz, gelemeyecegiz, gelmeyeceksin, gelemeyeceksin; alacagim, almayacagim, alamayacagim, almayacaksin, alamayacaksin, baslayacagim. Teklik ve cokluk 1. kisi emir eklerinin ünlüsü ile ekten önceki ünlü, söyleyise bakilmaksizin a, e ile yazilir: baslayayim, gelmeyeyim; baslayalim,
gelmeyelim. istek ekinden önce gelen ünlü, söyleyise bakilmaksizin a, e ile yazilir: baslayasin, baslaya, baslayasiniz, baslayalar; gelmeyesin, gelmeye, gelmeyesiniz, gelmeyeler.”


5. 1996 kilavuzunun 23. sayfasindaki “Büyük harflerin kullanildigi yerler” bölümünün ‘iki noktadan sonra gelen cümleler’ kismina 2000 kilavuzunda bir örnek daha eklenmis: “Bence edebiyatin temel görevi sudur: Hem günlük hayati, hem gelecegi hem de hayatin felsefesini islemektir. (Cengiz Aytmatov, Röportajlar)


6. 1996 kilavuzunun 24. sayfasindaki “uyari” kisminda “Örneklerle baslayan cümle de büyük harfle baslar” seklindeki ifade 2000 kilavuzunda “Örnek niteligindeki kelimelerle baslayan cümlede de ilk harf büyük yazilir.” olarak degistirilmistir.


7. 1996 kilavuzunun 25. sayfasindaki “C. Özel adlar büyük harfle baslar” bölümünün 2. maddesine 2000 kilavuzunda bir paragraf eklenmistir: “Bazi tarihi ve menkabevi sahsiyetlerde ise akrabalik bildiren kelime sonda oldugu halde unvan degeri kazandigi icin büyük harfle yazilir: Gül Baba, Susuz Dede, Adile Hala, Gülsüm Baci, Sultan Ana.”


8. 1996 kilavuzunun 26. sayfasindaki 9. maddenin sonuna 2000 kilavuzunda “...; bunun disindaki durumlarda kücük harf kullanilir.” ibaresi ekenmis.


9. 1996 kilavuzunun 27. sayfasindaki 12. maddeye 2000 kilavuzunda bir paragraf eklenmis: “Yer bildiren özel isimlerde de kisaltmali söyleyis söz konusu oldugu zaman, kelime basinda büyük harf kullanilir: Hisar’dan, Bogaz’dan, Bulvar’dan”.


10. 1996 kilavuzunun 28. sayfasindaki 15. maddede siralanan örneklere 2000 kilavuzunda “Tanzimat Dönemi”; ayrica bu maddede yer alan bilgilere de su
paragraflar eklenmistir: Ancak tarihi dönem bildirmeyip tür veya tarz bildiren terimler kücük harfle baslar: divan edebiyati, divan siiri, halk siiri, eski Türk edebiyati, klasik Türk edebiyati, Türk edebiyati, Türk dili, Türk sanat
müzigi, Türk halk müzigi, tekke edebiyati, Servetifünun edebiyati, Tanzimat edebiyati. Bunlardan bölüm ve ana bilim dali olarak kullanilip özel ad durumuna gelmis olanlar büyük harfle baslar: Eski Türk Edebiyati Ana Bilim Dali, Türk Dili ve Edebiyati Bölümü.”


11. 1996 kilavuzunun 28. sayfasinda yer alan 17. maddeye 2000 kilavuzunda bir örnek eklenmis: “Behcet hastaligi”


12. 1996 kilavuzunun 34. sayfasindaki 15. maddede yer alan örnekler 2000 kilavuzunda artirilmistir: “aksu, akbasma, karahumma, kizilyara, mavihastalik, maviküf”


13. 1996 kilavuzunun 34. sayfasindaki 16. maddede yer alan “Üst, üzeri sözlerinin sona getirilmesiyle yapilan birlesik kelimeler bitisik yazilir” cümle, 2000 kilavuzunda “Somut olarak yer bildirmeyen üst, üzeri sözlerinin sona getirilmesiyle yapilan birlesik kelimeler bitisik yazilir.” seklinde degistirilmistir.


14. 1996 kilavuzunun 35. sayfasindaki 19. madde “Sahis adlari ve unvanlarindan olusmus mahalle, meydan, köy vb. yer ve kurulus adlarindaki unvan grubu geleneklesmis olarak bitisik yazilir”, 2000 kilavuzunda “Sahis adlari ve unvanlarindan olusmus mahalle, meydan, köy vb. yer ve kurulus adlarindaki unvan grubu, unvan kelimesi sonda ise geleneklesmis olarak bitisik yazilir” olarak ekleme yapilmistir.


15. 1996 kilavuzunda 35. sayfada yer alan 23 maddenin c bendindeki örneklere 2000 kilavuzunda iki örnek daha eklenmis: “amcakizi, elkizi”


16. 1996 kilavuzunun 36. sayfasinda, e bendinin sonuna 2000 kilavuzunda “Uyari” maddesi eklenmis: “Vazgecmek birlesik fiili, mi soru ekiyle birlikte kullanildigi zaman ayri yazilir: Vaz mi gectin?”.


17. 1996 kilavuzunun 38. sayfasinda “Arapca ve Farsca kelimelerle veya bu dillerin kurallariyla olusturulmus tamlamalar ve kaliplasmis ibareler, eski metinlerin yayiminda ve alintilarda bilimsel yöntemlere uyularak yazilabilir” olarak gecen cümle, 2000 kilavuzunda “Arapca ve Farsca kelimelerle veya bu dillerin kurallariyla olusturulmus tamlamalar ve kaliplasmis ibareler, eski metinlerin yayiminda, alintilarda ve bilimsel yayinlarda, bilimsel yöntemlere uyularak yazilabilir” seklinde gecmektedir. Ayrica örneklere de ekleme yapilmistir: “Devlet-i Osmaniye, Kur’an-i
Kerim, sarf-i Türki, Ahd-i atik ve ehl-i vukuf”


18. 1996 kilavuzunun 44. sayfasindaki 15. maddedeki bir paragraf 2000 kilavuzunda ayri bir madde olarak ele alinmis ve su ekleme yapilmistir:“Somut olarak yer belirten üst sözüyle olusturulan birlesik kelime ve terimler ayri yazilir: arka üstü, bas üstü, böbrek üstü (bezleri), kic üstü, sirt üstü, tepe üstü.”
19. 1996 kilavuzunun 45. sayfasindaki 17. maddeden sonra, 2000 kilavuzunda bir madde daha eklenmis: “Nota, oyun, tabanca vb. kavramlari niteleyen sayilar da ayri yazilir: on altilik, otuz ikilik; altmis alti, elli bir; yedi altmis beslik, otuz sekizlik, kirk beslik.”


20. 1996 kilavuzunun 51. sayfasindaki 6. maddeden sonra, 2000 kilavuzunda yeni bir madde daha eklenmis: “Arka arkaya siralanan virgülle veya cizgiyle ayrilan rakamlardan sadece sonuncu rakama nokta konur: 3, 4 ve 7. maddeler; Xii-XiV. yüzyillar arasinda.”


21. 1996 kilavuzunun 53. sayfasindaki 7. maddeye 2000 kilavuzunda bir örnek daha eklenmis: “-Bugünlük bu kadar her gün üc mermi, diye düsündü. (Tarik Bugra, Kücük Aga).”


22. 1996 kilavuzunun 53 sayfasindaki 7. maddeden sonra 2000 kilavuzunda bir madde daha eklenmis: “konusma cizgisinden önce konur: Hatta bahcede gezen
hanimefendi bile isin farkina varip, -Nen var senin cocugum, diye sormak zorunda kaldi. (Haldun Taner, Hikayeler)


23. 1996 kilavuzunun 63. sayfasinda yer alan 4. uyariya 2000 kilavuzunda örnek verilmis: “Yahya Kemal’in ‘Kendi Gök Kubbemiz’i okudunuz mu?”


24. 1996 kilavuzunun 65. sayfasinda yer alan “Yay ayrac ( )” konusuna bir madde daha eklenmis: “Bir yazinin maddelerini gösteren rakam ve harflerden sonra kapama ayraci konur: I) 1) A) a) II) 2) B) b)


25. 1996 kilavuzunun 66. sayfasindaki “Kesme isareti (’)” ile ilgili kisimda 1. madde 2000 kilavuzunda maddeler halinde daha acik ve anlasilir olarak
verilmistir: “Ancak asagida belirtilen özel adlardan sonra kesme isareti kullanilmaz: a. Kurum ve kurulus adlari: Türkiye Büyük Millet Meclisine, Türk Dil Kurumundan, Türkiye Petrolleri Anonim Ortakligina, Dil ve Tarih Cografya Fakültesi Dekanligina.
b. Akim, cag ve dönem adlari: Eski Cagin, Yükselme Döneminin, Klasik Türk Edebiyatina, Milli Edebiyat Akiminin, edebiyat-i Cedide Toplulugunun.
c. Kisi adlarindan sonra kullanilan unvanlar: Mustafa Kemal Pasaya, Nasrettin Hocada, Enver Pasanin, Zeynep Hanima, Ayhan Beyden, Ahmet Mithat Efendinin, Enver Pasayi.
c. Ay ve gün adlari: 29 Ekime..., 30 Agustos Carsambadan sonra.
d. Deyimlerde gecen özel adlar: Allahtan hayirlisi, Allaha emanet; Alinin külahini Veliye, Velinin külahini Aliye.


26. 1996 kilavuzunun 67. sayfasinda “Kesme isareti (’)”nin 3. maddesinin 2. uyarisina 2000 kilavuzunda örnekler eklenmis: “...cm3e (santimetre küpe), m2ye(metre kareye), 64ten (alti üssü dörtten)”


27. 1996 kilavuzunun 67.sayfasindaki 4. maddeye, 2000 kilavuzunda örnekler eklenmis: “7,65’lik, 9,65’lik”


28. 1996 kilavuzunun 72. sayfasindaki “Kisaltmalar” bölümünün 2. maddesine 2000 kilavuzunda örnekler verilmistir: “m2 (metre kare), cm2 (santimetre kare)


29. 2000 kilavuzunun 1996 kilavuzundan farkli yanlarindan biri de “Kisaltmalar Dizini”den sonra bir de “Konu Dizini” basligiyla yeni bir bölümün eklenmis olmasidir. 89-95. sayfalar arasinda ayrintili ve pratik kullanima uygun olarak hazirlanmistir. Cok uzun oldugu icin bu bölümle ilgili bilgileri birkac örnek vererek sunmak istiyorum:

alinti kelimelerin yazilisi 47
arka ile kurulan birlesik kelimeler 46
birlesik fiiller 31, 34, 39, 40
insan isimleriyle kurulan bitki adlari 33


Benim 1996 ve 2000 kilavuzlari arasinda saptayabildigim farkliliklar bunlardan ibaret Eger gözden kacirdigim kisimlar varsa lütfen bildirin ki eksik olan kisimlari tamamlayabileyim.