Bahr- i Baykal

Bahr-i Baykal va’z verirsin çarkı yok
Attığın tîrler nişangâh vurmuyor.
Darb-ı nutkun darb ü cerhten farkı yok
Sözlerin fikrinle bağdaş kurmuyor.

Sû-i zann’ın kandırırken kendini
Hüsn-i hâl defterde sabit durmuyor
Halka merbutken kopardın bendini
Sözlerin kalbinle bağdaş kurmuyor.

Va’z = öğüt
Tîr = ok
Darb-ı nutk = Söz atma gücü
Darb ü cerh = vurma ve yaralama
Nişangâh = hedef yeri
Sû-i zann = kötü düşünceler
Hüsn-i hâl = güzel huy
Merbut = bağlı
Bend = bağ

Fâilâtün fâilâtün fâilün
/ . / / / . / / / . /

Mehmet Fatin Baki

Bakı’ye Nazire

Ey sevgilim, lûtfeyleyip âgûşuna aldın beni
Yalnız küçük bir bûseyle sevdâlara saldın beni

Bir uhrevî derde düşen şâirlere dostum diyen
Âşıka derman vermeyen hülyâlara saldın beni

Köyden uzak illerde ben, bir tek suçum sevmek iken
Husûmetin bilmem neden dünyâlara saldın beni

Dağ deldirip Ferhat gibi, yol kaybeden Mecnun gibi
İklimlerin en çirkini sahrâlara saldın beni

Söz verdiğin vuslat için yüzlerce kez ettin yemin
‘Yarın dedin birgün dedin ferdâlara saldın beni’ (1)

Gurbetzede Mehmet Fatin göz yaşlarınla hasretin
Doldurduğu, en çok derin deryâlara saldın beni

(1) Baki’nin gazelinden
Âgûş = kucak
Uhrevî = öbür dünya ile ilgili
Husûmet = karşıtlık, düşmanlık
Ferdâ = gelecek zaman

Müstefilün müstefilün müstefilün müstefilün
/ / . / / / . / / / . / / / . /


Gazel

Hattım hîsabın bil dedin gavgalara saldın beni
Zülfüm hayalin kıl dedin sevdalara saldın beni

Geh ebr veş giryan edip geh bâd veş püyân edip
Mecnun-ı sergerdan edip sahralara saldın beni

Vaslım dilersin çün dedin lûtf edeyin olsun dedin
Yârın dedin birgün dedin ferdâlara saldın beni

Yusuf gibi izzette sen Yakub veş mihnette ben
Dîl sakin-î beytül hâzen tenhalara saldın beni

Bakî sıfat verdin elem ettin gözüm yaşını yem
Kıldın gârik-î bahr-î gâm deryalara saldın beni

Mehmet Fatin Baki

Bâki'dir Gönül (Nazire)

Zulme kâdir düşmanından aşkı vâkîdir gönül
Eylemek yok derdin izhâr. Sırrı hâkîdir gönül.

Nem birikmiş gözlerinden damlayan yaş gösterir
Her zaman gam yüklü bir gurbette âkîdir gönül

Hem sevenden hem güzelden duyduğum hasret dolu
Yıl geçer, bir gün gelir, yârdan da şâkîdir gönül.

Mâha benzer vechinin her günde bir kez geldiği
Meclisin koynunda yatmış nazlı sâkîdir gönül.

Bâkî der ki, durmadan kalbim yanarken kor gibi,
‘Ben ölürsem âlemî ma’nâda bâkîdir gönül.’ (1)


(1) Nef’î nin gazelinden

İzhâr = gösterme, meydana çıkarma
Vâkî = koruyan Hâkî = saklayan
Âkî = isyan eden Şâkî = şikayetçi
Vech = yüz Sâkî = mey sunan
Âlem-i mâ’nâda = rüya aleminde Bâkî = kalan

Fâilâtün fâilâtün fâilâtün fâilün
/ . / / / . / / / . / / / . /






Nef’i nin Gazeli

Hem kadeh hem bâde hem bir şûh sâkîdir gönül.
Ehl-i aşkın hâsılı sahip-mezâkıdır gönül.

Bir nefes dîdâr için bin cân fedâ etsem n’ola
Nice demlerdir esir-i iştiyâkıdır gönül.

Dildedir mihrin ko hâk olsun yolunda cân u ten
Ben ölürsem âlem-i ma’nâda bâkîdir gönül.

Zerredir ammâ ki tâb-ı afitâb-ı aşk ile
Rûzigârın şemse-i tâk u revâkıdır gönül.

Etse Nef’i n’ola ger gönlüyle dâ’im bezm-i hâs
Hem kadeh hem bâde hem bir şûh sâkîdir gönül.


Nef’i (1635)

Mehmet Fatin Baki

Barış Yap

Çok varsa gücün âlemi bir karmakarış yap
Gâyen ödül almaksa rakiplerle yarış yap
Sarhoş dolu meyhanede zevk almak için sen
Nefsinle boğuşsan bile komşunla barış yap.



Mefulu Mefailu Mefailu Feilun
/ /.. / /.. / /.. / /

Mehmet Fatin Baki

Başka Cihana

 Adem-i akl ile çıplak gelinen köhne cihanda
Edemezsek demi tağyir, göçeriz başka mekana.
Ne kadar çok yaşasak sevdiğimiz fantazi handa
Ecelin geldiği günler gideriz başka cihana.

Kaderin verdiği günden daha çok ayş ötesinde
Yaşamak yok gibidir koskoca dehrin kafesinde
Yarı menhûs kafesin zulmünü sevmek neresinde,
Ecelin geldiği günler gideriz başka cihana.

Adem-i akl = akılsız
Uryân = çıplak
Dem = zaman
Tağyir = değiştirmek
Ayş = yaşama
Derhr = dünya
Menhûs = uğursuz

Feilâtün feilâtün feilâtün feilâtün
. . / / . . / / . . / / . . / /

Mehmet Fatin Baki

Bayram Tebriği

Kıymetli kızım, gökteki yıldızla eşitsin,
Dün yaptığın iylikleri dünyâ da işitsin.
Ahlâkça güzel, kalpte de oldukça güzelsin
Allah seni Bayramda meleklerle eş etsin.


Mefûlü mefâîlü mefâîlü feûlün
/ / . . / / . . / / . . / /

Mehmet Fatin Baki

Bekle Dediler

Yıldızlara sordum sevgilimi ben buradan
Ay yüzlü güzel “Şimdi gelir, bekle” dediler
Günler gibi, aylar, seneler geçti aradan
Ay yüzlü güzel “Şimdi gelir, bekle” dediler

Ferhat gibi dağı delmek yok ki hevesimde
Mecnundaki titrek o seda yok ki sesimde
Duydum, yine dydum son ümit son nefesimde
Ay yüzlü güzel “Şimdi gelir, bekle “ dediler

Mefaki kırk-yedi yıl önce köyünden göçtü
Şehrini terketti diyar-ı gurbeti seçti
Kamerru kızı bulmak için fezayı geçti
Ay yüzlü güzel “Şimdi gelir, bekle.” dediler


Kamerru = ay yüzlü

Mehmet Fatin Baki

Bekledim

Mihribandan bir kadeh nûş isteyip hep bekledim,
Gençliğmden bende kalmuş derde, bin derd ekledim
Yirmiden çok nâme yazdım, bir kızıl verd ekledim.
Kûy-i yârdan bir güzel söz, bir de mektup bekledim.

Ağlamaktan, sızlamaktan duygular gelmez dile
Yazdığım, gönderdiğim sert serzenişler nâfile.
Vuslatimçin diz çöküp bir secdeye gelsem bile.
Kûy-i yâdan bir güzel söz, bir de mektup bekledim.

Nûş = içki
Nâme = mektup
Verd = gül
Kûy-i yârdan = sevgilinin köyü



Fâilâtün fâilâtün fâilâtün fâilün
/ . / / / . / / / . / / / . /

Mehmet Fatin Baki

Beklemedesin

Gurbet elde dolaşmış yetmişlik bir dedesin
Köyünden uzak kalan garip hasret-zedesin

Gönül dostu olmayan yabancı bir alemde
Arkadaş yok, kardeş yok malı mülkü ne(e) desin

Hürmet gördün pirlerden, hizmet ettin ednâya
Köle misin? Bey misin? Bilemedim sen nesin

Gezdin, gördün, okudun âlim olduğun sandın
Hayat-memat ilminde hâlâ Elif-be desin

Mefaki der, Ey nefsim “Ne yaptın? Ne eyledin? ”
Ecdadının gittiği yolda beklemedesin

Mehmet Fatin Baki

Ben Neyim

 Kimbilir ben nerdeyim, yâhut kimim yâ ben neyim
Asgar imkân belli bir leyl üflenilmiş benneyim.
Dal değil, yaprak değil, yaş bir kütük kalmış gibi
Girdiğim külhanda seksen yıl yanan bir nesneyim.


Asgar imkân = küçük bir ihtimalle
Leyl = gece
Benne = güzel koku


Fâilâtün fâilâtün fâilâtün fâilün
/ . / / / . / / / . / / / . /

Mehmet Fatin Baki