[CaKaLBoT]

Dolaylı ve Doğrudan Anlatım

Anlatım açısından Cümleler

A)Doğrudan Anlatım

Geçmişte söylenen bir sözü hiçbir değişikliğe uğratmadan olduğu gibi cümlemizin içinde kullanmaktır.

Hayatta en hakiki mürşit ilimdir.(Atatürk'e ait önceden söylenmiş bir söz)

Atatürk:'Hayatta en hakiki mürşit ilimdir' dedi.(Geçmişte söylenmiş olan bir söz hiçbir değişikliğe uğratılmadan olduğu gibi aktarılmıştır.),

B)Dolaylı Anlatım

Geçmişte söylenen bir sözü olduğu gibi değil de içinde kullanılan cümlenin gerektirdiği biçimsel değişiklikle aktarılmasıdır.

Düşünmeden öğrenmek, vakit kaybıdır.

(Konfiçyüs'e ait önceden söylenmiş bir söz)

Konfiçyüs düşünmeden öğrenmenin vakit kaybı olacağını söylemişti.

(Bu cümle anlatıcının sözleriyle dile getirilmiştir ; yani dolaylı anlatım yapılmıştır)

Uyarı:Kişinin hiçbir yargıya bağlı kalmadan kendi sözcükleriyle kurduğu her cümle doğrudan anlatıma örnektir.

-Murat'ı dün bankada gördüm.

-Annelerimizin değerini bilelim.

-İskender'in tarif edilemez bir hayvan sevgisi vardı.

Uyarı:Aktarılan söz başkasına ait olmak zorunda değildir.

-Sana kaç kez: 'Yalan söyleme!' demedim mi? (doğrudan anlatım)

-Sana kaç kez yalan söylememen gerektiğini belirtmedim mi? (dolaylı anlatım)

Örnek çözümlü soru:

(1)İzmir'de ne yapacaktım , düşünüp durdum yol boyunca.(2)Rafet, en iyi dostum, beni onurlandırmak için bir imza günü ayarlayacağını söyledi.(3)Ben hep ikinci planda kalmayı yeğlediğim için bu öneriye yanaşmadım.(4)Rafet'le yıllar önce İzmir'de Aziz Nesin'le aynı masada kitap imzalarken tanışmıştık.(5) O günü hiç unutamıyorum.

Yukarıdaki numaralandırılmış cümlelerin hangisinde dolaylı anlatım vardır?

A)1
B)2
C)3
D)4
E)5

ÇÖZÜM:

'B' seçeneği dışındaki seçeneklerde doğrudan anlatım vardır.Çünkü söylenen sözler değiştirilmeden yani olduğu gibi aktarılmıştır.Ancak B seçeneğindeki söz olduğu gibi değil de içeriği korunarak biçimsel değişiklikle aktarılmıştır.Bu nedenle 'B' seçeneğinde dolaylı anlatım söz konusudur.