Anıtlara dokunmak sevgi göstergesi
Sefa KAPLAN
Türkçe'nin ilk yazılı kaynaklarından Orhun Abideleri’nin içler acısı halini gösteren haberimize, abidelerin restorasyonunu yürüten ekipte yer alan Prof. Sait Başaran karşı çıktı.
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Taşınabilir Kültür varlıklarını Koruma ve Onarım Bölümü Başkanı olan Prof. Başaran, restorasyon çalışmalarının Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi (TİKA) tarafından finanse ve koordine edildiğini belirterek, "Dört yıllık kazı çalışmaları sırasında gerek yüzey toprağı, gerekse kazılan alandaki toprak elekten geçirilerek eserlere ait olabilecek bütün parçalar toplanmış ve belgelenerek depoya kaldırılmıştır. Bu yüzden Prof. Celál Şengör’ün belirttiği gibi, gelen ziyaretçilerin hatıra olarak alabileceği herhangi bir arkeolojik bulgu yok" dedi. Prof. Başaran, "Ören yerlerinin, sit alanlarının veya arkeolojik çalışma yapılan yerlerin ziyaretçiler tarafından izlenmesi sırasında müdahalelere maruz kalması sadece Orhun bölgesine özgü bir sorun değildir" dedikten sonra şöyle devam etti:
SEVGİ GÖSTERGESİ 
"Tarihe ve kültür varlıklarına olan ilgisini veya sevgisini ifade etmek için onlara dokunmak, dokunarak fotoğraf çektirmek, üzerlerine oturarak veya basarak dolaşmak her yerde rastlanan bir olaydır. Ayrıca, Sayın Şengör’ün belirttiği gibi her elini kolunu sallayan eser alıyor ifadesi yanlıştır. Belki hatıra olsun diye bir avuç toprak ya da çakıl taşı alınıyor olabilir. Ancak bunların da Moğolistan dışına götürülmeleri Moğolistan yasalarına göre suçtur. Gümrük kapısında görülmeleri durumunda geri alınmakta ve götürenlere hakaret edilmektedir."
TROİA İLE KIYASLAYIN
Prof. Celál Şengör ise Prof. Başaran’ın eleştirilerine cevap verirken, "Anıtlara ait herhangi bir koruma olsaydı biz elimizi kolumuzu sallaya sallaya anıtlara üzerlerinden karalama yöntemiyle kopya alabilecek kadar yaklaşamazdık. Yalnız biz değil, fotoğrafları yayımlanan turistler de anıtlara dokunacak kadar yaklaşabilmişlerdir" dedi. Prof. Şengör, şunları söyledi:
"Bizim şikayetimiz anıtların gayri bilimsel, korumasız bir tarzda bırakılmış olmalarıydı. Bunun için gidip görmekten başka bir araştırma gerekmiyor. Ben korumalı bir arkeolojik kazının nasıl olduğunu Troia kazılarında gördüm. Orhun Yazıtları projesinin büyük bir sorumsuzlukla yürütüldüğü düşüncemi vurgulayarak tekrar etmek isterim. Ayrıca oradaki herkes bizimle aynı fikirdeydi. Sait Başaran Hoca Orhun Yazıtları konusunda uluslararası saygın ortamda yapılan yayınlarının bir listesini gönderirse belki oradan okuyarak daha çok bilgilenebiliriz. Ancak bizim bakanlık tarafından yapılan rapor yayınlarını değil; konservasyon çalışmalarını ve buluşları anlatan uluslararası ciddi dergi veya yayınevleri tarafından yayımlanmış eserleri."