Pakistan
Nüfusunun büyük çoğunluğu Müslüman olan Pakistan 1947'de Hindistan yarımadasının bölünmesi sonunda kuruldu.
Ülkenin tarihi ise iç siyasi çekişmeler ve bölgesel çatışmalarla dolu.
PAKİSTAN'IN KÜNYESİ
Nüfus: 161 milyon 100 bin (BM, 2005)
Başkent: İslamabad
En yaygın diller: Urdu (resmi dil), Pencap dili, Peştu, Sindh dili, İngilizce
En yaygın din: İslam
Ortalama ömür: Erkeklerde 63, kadınlarda 63 yıl (BM)
Para birimi: 1 Pakistan rupesi = 100 paisa
Başlıca ihraç ürünleri: Tekstil ürünleri, pirinç, pamuk, deri ürünleri
Ortalama yıllık gelir: 600 dolar (Dünya Bankası, 2005)
İnternet uzantısı: .pk
Uluslararası telefon kodu: +92
GENEL BİLGİLER
Hindistan Yarımadası'nda yaşayan Müslümanların kendi devletlerine kavuşma talebi doğrultusunda kurulan Pakistan başlangıçta birbiriyle bağlantısı olmayan iki ana bölgeden oluşuyordu.
Bengal Körfezi'nde, Hindistan ve Burma arasında yer alan Doğu Pakistan, 1971'de Bangladeş adını alarak bağımsız bir devlet oldu.
Başlangıçta Batı Pakistan olarak anılan günümüz Pakistan'ı ise Hindistan'ın batısında kalıyor ve Himalayalar'dan Umman Denizi'ne uzanıyor.
Pakistan tartışmalı Keşmir bölgesinin durumu nedeniyle, bağımsızlığını kazanmasından kısa süre sonra Hindistan ile savaşa girdi.
Hindistan'ın alanca dörtte biri, nüfusça ise yedide biri kadar olan ülke, Yeni Delhi yönetimiyle 1965'te de Keşmir nedeniyle bir kez daha sıcak savaş yaşadı.
Pakistan'ı oluşturan iki bölge, Bengalce'nin en yaygın dil olduğu doğu kanadının Hindistan'ın da yardımıyla bağımsızlık talebiyle ayaklanması ardından kesin olarak bölündü. Keşmir'deki sınır ise Simla Anlaşması'yla belirlendi.
Darbeler silsilesi
Pakistan'da siyaset son dönemlerde daha çok yolsuzluklar, kötü yönetim ve kurumlar arasında çekişmelerle gündeme gelir oldu.
Sivil ve askeri yönetimler arasında gidip gelen iktidar, ülkeye istikrar getirilememesine yol açtı.
Bu darbeler dizisi ülkenin kurucusu sayılan Muhammed Ali Cinnah'ın ölümü ardından başladı.
1977'de yine bir darbeyle devrilen Başbakan Zülfikar Ali Bhutto'nun 2 yıl sonra asılması ülke siyasetinin önemli kilometre taşlarından biri oldu.
Benazir Bhutto 1988-90 ve 1993-96 arasında başbakanlık yaptı
Kızı Benazir Bhutto ise 1980'lerin sonunda 2 yıl süren başbakanlığı ardından yolsuzluk suçlamaları ile görevden ayrıldı ve ülkeden kaçtı.
Pakistan son olarak 1999 Ekim ayında düzenlenen darbe ardından askeri yönetim altına girdi.
Darbenin liderliğini yapan ve daha sonra devlet başkanlığına seçilen General Pervez Müşerref, ülkeyi yeniden ayağa kaldırma sözü veriyor.
1980'lerde Pakistan, komşu Afganistan'ı işgal etmiş olan Sovyet kuvvetlerine karşı savaşılması için başta ABD olmak üzere yüklü miktarlarda mali yardım alıyordu.
Soğuk Savaş'ın sona ermesi ile birlikte bu yardımın akışı kesildi. Ancak ülke hala çok büyük bir Afgan mülteci nüfusunu barındırmak durumunda.
Ekonomik geri kalmışlık, yolsuzluk ve asayiş ülkenin başta gelen sorunları arasında.
Özellikle asayiş ülkenin güneyindeki Sindh bölgesinde ciddi bir sorun. Bölge sık sık etnik köken ve mezhep ayrılıklarına dayanan çatışmalarla karşı karşıya kalıyor.
Ayrıca Keşmir konusunda Hindistan ile yaşanan gerginlik varlığını sürdürüyor. Her iki ülke de nükleer silahlara sahip olduğundan bu durum uluslararası toplum açısından da kaygı yaratıyor.
LİDERLER
Devlet Başkanı: Pervez Müşerref
Başbakan: Mir Zaferullah Cemali
Pakistan Devlet Başkanı Pervez Müşerref
General Pervez Müşerref 1999'da yaşanan kansız bir darbeyle iktidarı ele geçirdi. Bu darbe uluslararası toplumun tepkisini çekerken, Pakistan'ın Uluslar Topluluğu üyeliğinin askıya alınmasına yol açtı.
Müşerref üzerindeki uluslararası baskılar, 11 Eylül 2001'de ABD'ye düzenlenen saldırılar ardından Afganistan'a düzenlenen operasyona destek vermesiyle hafifledi ve yönetimi uluslararası toplumca tanınmaya başladı.
2002 Nisan'ında yapılan bir referandum ardından, Müşerref beş yıl daha iktidarda kalma hakkı kazandı.
Seçilmiş bir meclisi feshetme yetkisini de elde eden Müşerref, 2002 Ekim ayında genel seçime gidilmesiyle askeri yönetimden sivil yönetime geçileceğini ilan etti. Bu seçimi Müşerref'e yakın Mir Zaferullah Cemali kazandı ve başbakan oldu.
Pakistan'da ordunun üst düzeylerindeki pek çok yetkilinin aksine, Müşerref'in kökenleri Hindistan'a dayanıyor.
1943'te Delhi'de doğan Müşerref'in ailesi, Pakistan'ın kurulması ardından bölgeye göç etti.
Ancak çocukluğunun önemli bir bölümünü babasının görevi dolayısıyla Ankara'da geçirdi. Bu nedenle akıcı bir Türkçe konuşuyor.
Müşerref'in ordudaki kariyeri ise 1964'te başladı. Bu süre içinde İngiltere'de askeri eğitimler aldı.
Müşerref, Benazir Bhutto'nun başbakanlığı döneminde askeri operasyonlardan sorumlu komutan oldu, 1998'de de ordu komutanlığına atandı.
Keşmir sorunu Pakistan'ın Hindistan ile üç savaş yaşamasına yol açtı
1999'da Keşmir konusunda Hindistan ile yaşanan kriz sırasında düzenlenen basın toplantıları ile, tanınan bir sima haline geldi.
Ancak Keşmir'deki militanların çekilmesi yolundaki talimatı ardından, dönemin başbakanı Navaz Şerif ile görüş ayrılığına düştüler.
Müşerref ordu komutanlığından alınması üzerine darbe yaparak Navaz Şerif yönetimine son verdi.
Başbakan: Şevket Aziz
Pervez Müşerref'in yakın çevresinden olan bankacılık kökenli Şevket Aziz, 2004 Ağustos ayında bu göreve başladı.
Aziz'in başbakanlığının onaylandığı parlamento oturumunda muhalefet ise çekinser oy verdi.
Aziz, daha önce hükümette maliye bakanı olarak görev yapmış ve ekonomide canlanma sağlamıştı.
Aziz, devlet denetimindeki işletmelerde özelleştirmeye gitmeyi hedeflediğini söylüyor.
- Dışişleri Bakanı: Hurşid Mahmud Kasuri
- Savunma Bakanı: Rao İskender İkbal
MEDYA
General Pervez Müşeref'in askeri yönetimi gerek basın gerekse yayın kurulşuları açsından daha fazla özgürlük getirdi.
Özel televizyon ve radyoların artması, devlet yayın kurumlarının 50 yılı aşkın süre sahip olduğu tekelin kırılmasını sağladı.
Özel televizyonlara verilen yayın ruhsatları devlet denetimindeki Pakistan Televizyonu açısından rekabetin artması anlamına geliyor.
Son yıllarda uydu zerinden yayın yapmak üzere 20'yi aşkın şirkete izin verildi. Ancak karasal verici ile yayın yapan özel televizyon bulunmuyor.
2005 itibariyle ülkede FM bandından yayın yapan 100 özel radyoya ruhsat verilmiş durumda. Yayınlardan sorumlu denetim kurumu ülkede 800'den fazla radyoya izin verilebileceği görüşünde.
Ancak özel radyo kanallarının haber bülteni yayımlamasına izin verilmiyor.
Zee TV ya da STAR TV gibi Hindistan kanalları da ülkenin pek çok yerinde izlenebiliyor.
Ancak basın kuruluşları aracılığıyla sık sık söz düellolarına girişen iki ülke, birbirlerinin yayınlarını zaman zaman yasaklıyorlar.
Hükümetin elinde basın özgürlüğünü kısıtlamaya imkan veren yasal ve anayasal yetkiler var. Ayrıca iftira ve hakaret içeren yayınlar konusundaki yasalar zaman zaman gazeteciler aleyinde kullanılabiliyor.
Bununla birlikte Pakistan basını, bölgedeki diğer basın kuruluşları ile karşılaştırıldığında yönetim ve yetkililere karşı en keskin ifadeleri kullananlar arasında.