[M@D_VIPer]

Şizofreniyi Tedavi Etmek…
-Şizofrenide Tedavi Amaçları :
Alevlenme dönemlerini önlemek
Alevlenme dönemlerini erken farkedip ayaktan tedavi etmek
Alevlenme dönemi yatıştıktan sonra hastalığa bağlı yetiyitimini en aza indirmek
Hastanın sorunlarla başa çıkma kapasitesini artırmak
-Şizofrenide ilaç tedavileri
1- ANTİPSİKOTİK (NÖROLEPTİK) İLAÇLAR
Antipsikotik ilaçlar beyinde Dopamin ve Serotonin adı verilen maddelerin
etkilerini değiştirerek görev yaparlar.
Bu ilaçlar kullanım şekillerine, etki ve yan etki şekillerine göre
sınıflandırılabilirler.
Kullanım şekillerine gore baktığımızda kabaca 3 şekilde ayırabiliriz:
Sadece ağızdan alınabilen antipsikotik ilaçlar;
Mellerettes,Melleril,Stilizan,Burunon,leponex,Dogm atil
Nörofren,Risperdal,Zyprexa,Sülpir
İğne formu da olanlar;
Nörodol,Largactil,Clopixol,Fluanxol,Prolixine
Depo formu olanlar;
Clopixol , Prolixine, Fluanxol gibi ilaçların 15 gün boyunca vucutta etkili olan
depo şekilleri de vardır.
Bu antipsikotik ilaçların etkileri gibi yan etkiler de uzun süre devam eder. Bu
ilaçlar özellikle düzenli ilaç kullanımında sorunları olan hastalarda kullanılır.
Etki şekillerine gore sınıflarken;Bu tablo göz önüne alınır. Bu ilaçların eş değer
dozunun bir taraftan sakinleştirici etkisi artarken diğer taraftan antipsikotik etki
denilen psikotik bozukluk veya şizofreniye etkili gücü azalmaktadır. Bu nedenle
zaman zaman farklı gruplar içinden ilaçlar birlikte kullanılabilmektedir.
Yan etkilerine gore de iki temel gruba ayrılırlar:
1-Uyku verici, sersemlik, tansiyon düşmesi,idrar tutukluğu,cinsel problemler
daha fazla yapanlar: Largactil,Melleril,Leponex,Zyprexa,Risperdal
2-Hareket bozuklukları(yerinde duramama , katılık, maske yüz v.s.) daha fazla
yapanlar:
Nörodol,Prolixine,Clopixol,Fluanxol,Nörofren
Şizofreni hastalarında temel olarak 3 nedenden dolayı antipsikotik ilaçlar
kullanılır. Bu etkileri kısaca şöyle açıklayabiliriz:
1-Antipsikotik etki: Psikotik yaşantılar denilen ; Hayal görme , ses işitme, yanlış
düşünceler, dikkatini toplamada güçlük , düşünce ve konuşmada bozukluklar,
garip ve nedensiz davranışlar gibi çoğu zaman hastayı ve çevresini de rahatsız
eden durumu düzeltmek amacıyla ilaç kullanılır.
2-Sakinleştirici etki; Uykusuzluk,gerginlik, taşkınlık, kaygı durumu,
huzursuzluk, aşırı hareket ve kontrolsüz davranış durumunda bu etkisinden
yararlanılır.
3-Hastalığı önleyici etki; Hastalığın alevli dönemlerinin tekrarlamasını,
yatışların önlenmesini,nükslerin şiddetinin azaltılmasını,hastalığın oluşturduğu
dikkat azalması,düşüncede yavaşlama, öğrenmede zorlukla belirgin olan bilişsel
bozuklukları azaltmayı hedefler.
Antipsikotik ilaçların yan etkileri de 3 grupta toplanabilir;
A-Hareket Bozuklukları
B-Metabolik ve Dolaşım sorunları
C-Diğerleri
Hareket bozuklukları ilk ilaç kullanımı ardından kısa zaman (saatler ve günler
içinde) sonar ortaya çıkanlar ve geç dönemde ortaya çıkanlar diye ayrılabilir.
-Nöroleptik ilaç alımını takiben ilk günler içindeki yan etkiler;
KASILMA,KATILIK,HUZURSUZLUK,HAREKETLERDE YAVAŞLAMA,
YERİNDE DURAMAMA,KÜÇÜK ADIMLARLA YÜRÜME,TİTREME,
MASKE (DONUK) YÜZ.
-Geç dönemde ortaya çıkan yan etkiler;
İstemsiz kas hareketleri, Dilde ve ağızda oynamalar, Yerinde duramama,
Yatamama
Yılansı vücut hareketleri.
Metabolik Yan etkiler: Ağız Kuruluğu, Salyada Artma(Leponex), Kabızlık,
İshal,
İştah artışı ve kilo alma, Baş Dönmesi, Terlemede artma, Beyaz kan
hücrelerinde azalma(Leponex), Memelerden süt gelmesi(galaktore)
-Diğerleri başlığı altında toplanan yan etkiler ise;
Çabuk Yorulma, Cinsel bozukluklar, Kilo alımı, Görme bozuklukları, Adet
Düzensizliği,
Nöbet geçirme, Nöroleptik Maliyn Sendrom, Çarpıntı, Deri döküntüleridir.
Bunların içinde özellikle önem taşıyan durum sebepsiz (herhangi bir infeksiyon
veya ateş yükselmesine neden olabilecek diğer tıbbi sorunlar) ateş yükselmesi
ile giden nöroleptik maliyn sendromdur. Kısa sure içinde en yakın sağlık
kuruluşuna başvuru gerektirir.

Yan etkilerle karşı karşıya kalındığında yapılması gerekenler aşağıda
özetlenmiştir;
1.Telaşa kapılmayın
2.Bu durumun geçici bir yan etki olduğunu düşünün ve hastanıza bilgi verin
3.Mümkünse kendi doktorunuza veya tedavi gördüğünüz birimin nöbetçi
doktoruna ulaşın
4.Eğer uzakta iseniz,kullandığınız ilaçların listesi ile birlikte en yakın sağlık
kuruluşuna başvurun.
5.Uygun önlemlere rağmen ilaçların vücutta kalma sürelerine bağlı olarak bu
etkilerin bir süre daha devam edeceğini bilin.