[M@D_VIPer]

Alıntı:
Söylenceye göre, Roncevaux geçidinde Roland, Ganelon'un örgütlediği Sarazenler tarafından öldürülür(aslında Basklar).

Maganzalı Ganelon, Roland'ı kıskandığından, Sarazenlerin kurduğu pusuya düşürdü.

Bize söylencelerle ve edebi bir başyapıt olarak ulaşan bir başka tarihsel olay da Roncevaux çatışmasıdır. 11. yüzyılın sonlarında yazılan Chanson de Roland (Roland'ın Şarkısı), Roland'a ihanet eden Maganzalı Ganelon'u da anlatır. Yapıta göre, Ganelon hiç kuşkusuz mükemmel bir hain. Roland'a sırf kıskandığı için ihanet etmiş. Güvenilir kaynaklar olmadığından, Ganelon'un bu ünü hak edip etmediğini bilmiyoruz; ama işte öyküsü. Şarlman ve paladinleri (kutsal şovalyeler), Arapları İspanya'dan atmak için 778'de yaptıkları sonuçsuz bir seferden dönüyorlardı. Hükümdarın yeğeni Roland'ı el üstünde tutmasını kıskanan hain ve açgözlü Maganzalı Ganelon da aralrındaydı. ganelon öyle kıskançtı ki, şovalyelik yeminini bozdu. Sarazenlere elçi olarak yollandığı görevinden yararlanarak, Saragazzo prensinden, Fransız artçılara baskın düzenlemesi ve Roland'ı öldürmesini istedi. Görevini tamamlayıp geri dönen Ganelon, Şarlman'dan Roland'ı artçı birliklerin başına geçirmesini diledi. Ordunun büyük kısmı Pirenelr'i geçerken, Roncevaux Vadisi'nin kayalarına gizlenmiş askerler paladinlerin üstüne atıldılar. söylenceye göre, Oliviero, Roland'a fildişi borusunu (Oliphaunt) öttürüp orduyu geri çağırmasını istemiş; ama gururlu Roland, kralın yaşamını tehlikeye atmaktan kaçınmış. Franklar cesaretle saldırmışlar ve ancak umutlar tükenince Roland boruyu üflemiş ve kılıcı Durlindana'yı düşman eline geçmesin diye kırmış. Şarlman, soylu paladinin mızraklandığını görmüş ve hainin kim olduğunu anlamış. Maganzalı Ganelon yakalanıp öldürülmüş.