ANADOLU'YA İLK TÜRK AKINLARI
1. İskitler: Anadolu’ya ilk Türk akınları İskitler tarafından yapıldı (MÖ 650).
2. Hun Akınları: Türklerin Anadolu'ya ikinci akınları Hun Türkleri tarafından gerçekleştirilmiştir. Karadeniz'in kuzeyine hâkim olan Batı Hunları (Avrupa Hunları), Roma İmparatoru I.Theodios'un (Teodyus) ölümünden sonra bir yandan Balkanlar üzerinden Trak¬ya'ya yürürken, diğer yandan Kafkasları aşarak Anadolu'ya yönelmişlerdir (395). Kursık ve Basık adındaki iki başbuğun komutasındaki Hun atlıları Erzurum, Malatya ve Çukurova bölgelerini atlarıyla çiğneyerek, Kudüs'e kadar akınlarda bulundular ve aynı yoldan geri döndüler (398).
3. Sabar Akınları: Hunlar'dan sonra Anadolu'ya yapılan ikinci akın, Sabar (Sabir, Sibir) Türkleri tarafından gerçekleştirilmiştir. Komşuları Sâsâniler ile ittifak kuran Sabarlar, hükümdarları Balak öncülüğünde Doğu Anadolu'ya girdiler. İleri harekâtlarına devam ederek Kayseri, Konya ve Ankara'ya akınlar düzenleyip pek çok ganimet ele geçirdiler (515–516).
4. İlk Müslüman-Tük Komutanların Akınları: Abbasilerin hizmeti¬ne giren ilk Müslüman Türk komutanların Bizans'la mücadelesi, Anadolu'ya yapılan akınların diğer bir devresini oluşturur. Özellikle Abbasiler zamanında Bizans üzerine yapılan gazalarda Türk komutanları önemli rol oynamışlardır. Tarsus- Malatya- Erzurum hattı boyunca gerçekleşen mücadelede Sugur ve Avasım adı verilen uç (sınır) bölgelerine yerleştirilen Türkler, Batı Anadolu'ya kadar uzanan akınlara katılmışlardır (8.-9.yüzyıllar). Bu akınların başında Afşin, Vasıf et-Türkî, Kayıoğlu Ahmet, Haris, Buğa, Korinoğlu Fazl, Tolun, Eşnas, Bilge Şur gibi Türk komutanlar bulunmaktaydı.
Bu Türk komutanlar genellikle avasım şehri olanTarsus’ta oturup Anadolu’ya sık sık akınlarda bulunarak Bizans’a ağır darbeler indirdiler.
Abbasi hizmetindeki bu komutanların akınları Selçuklu Türklerinin Anadolu akınlarına öncülük etti.
NOT: Anadolu’ya yapılan ilk Türk akınları yerleşme amacıyla yapılmamıştır. Akınların amacı, önemli yolları ve geçitleri keşfetmek, karşılaşacakları güçlükleri öğrenip Anadolu’yu tanımaktı.
|