[๏๒รєรรเ๏ภ]

Gecekondu devri bitiyor

Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, ''gecekondu sorununun aşılması ve depreme dayanıklıklı yapıların oluşturulması'' amacıyla Kentsel Dönüşüm Yasa Taslağı hazırladı.

Yerel yönetimlere geniş yetki öngören taslak, önümüzdeki günlerde Başbakanlığa sunulacak.

Taslağa göre, dönüşüm alanları, belediye ve mücavir alan sınırları içinde ''belediyeler'', dışında ''il özel idareleri'', büyükşehirlerde ''büyükşehir belediyeleri'' veya büyükşehir belediye meclisince yetki verilmesi halinde ''ilçe veya ilk kademe belediyeleri'' tarafından tespit
edilecek. Dönüşüm alanı belirlenirken, şu bölgeler esas alınacak:

- Kırsal ve kentsel alanlarda, kısmen veya tamamen yapılaşmış veya yapılaşmakta olan doğal ve teknolojik afet risklerine veya kentsel
tehlike ve risklere maruz yerler,
- Sosyal, ekonomik veya fiziki köhneme alanlar,
- Doğal, tarihi, kültürel çevre ve ekosistemlerin korunması,
yaşatılması ve geliştirilmesi gereken alanlar,
- Sosyal ve teknik altyapının yetersiz ve niteliksiz olduğu
yerler.

Dönüşüm alanlarının, ''afete duyarlı, kentsel standartlara uygun
olarak kullanılmasına ilişkin iyileştirme, tasfiye, yenileme ve
gelişimi'' sağlanacak.

DÖNÜŞÜM ALANLARI İÇİN 30 GÜN İTİRAZ SÜRESİ

Dönüşüm alanları 5 hektardan küçük olmayacak ve tespiti sırasında ilgili tüm kamu kurum ve kuruluşların görüşlerini alınacak.

İdare meclislerince onaylanan bölgeler, 30 gün süre ile ilan edilecek. Vatandaşlar, bu süre içinde itiraz edebilecek. İtiraz gelmezse, dönüşüm alanı, ilan süresinin sonunda kesinleşecek. İtiraz gelmesi halinde ise ilk meclis toplantısında konu ele alınacak ve karara bağlanacak.

Dönüşüm alanları kararının kesinleşmesiyle birlikte, bu alanlardaki bütün yapım faaliyetleri durdurulacak.

İdare, dönüşüm alanlarının kesinleşmesinden itibaren 3 yıl içinde,dönüşüm amaçlı imar planlarını ve parselasyon planlarını hazırlamak,
hazırlatmak, onaylamak ve kesinleştirmekle yükümlü ve sorumlu tutulacak.

DAĞITIMDA, ''EŞDEĞERLİLİK'' ESAS ALINACAK

Dönüşüm alanlarında önce mevcut taşınmazların ''değeri'' belirlenecek. Düzenleme sonrasında dağıtım, bu ''değer'' temel alınarak, eşdeğerlik esasına göre yapılacak.

Dönüşüm alanlarında, mevzuata uygun yapıların boşaltılması ve yıkılarak kaldırılmasında, ''anlaşma'' yolu esas alınacak. Anlaşma
kapsamında idare, konut sahiplerine, proje gerçekleştirilinceye kadar geçici konut tahsisi veya kira yardımı yapabilecek.
Anlaşma sağlanamadığı takdirde ise kamulaştırma yapılacak. Bu süreçte itiraz, sadece bedele yönelik olabilecek.
Dönüşüm alanlarında gayrimenkul mülkiyeti, menkul değere de dönüştürülebilecek. Bir bağımsız bölüme karşılık gelmeyen küçük ve
parçalı hisseler karşılığında gayrimenkul sertifikası ve bunun gibi menkul kıymet belgesi verilebilecek ya da taşınmazın bedeli paraya
çevrilerek hak sahibine ödenecek.

GECEKONDU SAHİPLERİ VE KİRACILARA KONUT HAKKI

Gecekondu yaptıranlara yönelik yaptırımlar içeren yeni TCK'nın kabul edildiği 12 Ekim 2004 tarihinden önce dönüşüm alanında inşa
edilen gecekonduların sahiplerine, dönüşüm alanında oturanlara veya kiracılara, hak sahipleri için yaptırılacak konutlardan tahsis
edilecek. Konutların bedeli, 20 yılı aşmayacak şekilde vadelendirilerek,
tahsil edilecek.

''BİNALAR YA GÜÇLENDİRİLECEK YA YIKILACAK''

Dönüşüm alanlarında kalsın veya kalmasın, yapıldığı dönemdeki mevzuata uygun olan, ancak afet karşında yıkılma tehlikesi bulunan
yapıların, tadilat veya güçlendirme ile kurtarılabileceği belgelendirilirse, sahiplerine belirli bir süre tanınacak.

Bu süre içinde güçlendirme işlemleri tamamlanmadığı veya yapı yıktırılarak tehlike ortadan kaldırılmadığı takdirde, yapı idarece mühürlenecek. Verilen ek süre içinde de tamamlanmazsa bu işler, yapının durumuna göre idarece derhal yapılacak ve masrafı
maliklerinden tahsil edilecek.

Tadilat veya güçlendirme ile mevzuata uygun hale getirilemeyeceği karara bağlanan binaların izalesi için ise idarece ilgililere en fazla
10 gün içinde tebligat yapılacak.

Bu yapılar tebligattan itibaren en fazla 1 ay içinde ilgilileri tarafından boşaltılarak ortadan kaldırılmadığı takdirde, idarece
derhal, gerektiğinde güvenlik güçleri marifetiyle tahliye edilecek.

Yıkılarak enkazı taşınacak ve masraflar yüzde 20 fazlasıyla ilgililerden tahsil edilecek. Ancak ilgilinin fakirlik belgesi
bulunuyorsa masraf, idare bütçesinden karşılanacak.

YEREL YÖNETİMLERE TANINAN YETKİLER

Kentsel dönüşüm uygulamalarıyla ilgili idareye tanınan bazı yetkiler şöyle:
- İmar planı kararlarına uygun olarak mevcut yapıların ve çevrelerinin koruma, kullanma, güçlendirme, ıslah, geliştirme,
yenileme ve tasfiyesine yönelik kararlar alma, bu kararlara bağlı olarak ruhsat verme.
- Plan kararlarını gerçekleştirmek amacıyla; arazi ve arsa düzenleme işlemleri yapma, kamulaştırma, toplulaştırma, satın alma,
önalım, bağımsız bölümler dahil mülkiyetindeki gayrimenkullerle trampa, gayrimenkul mülkiyetini veya imar haklarını başka bir alana aktarma, kamu ve özel sektör işbirliğine dayalı yöntemler uygulama,
kamu tüzel kişiliği olarak veya özel sektörle birlikte proje temelli gayrimenkul yatırım ortaklıkları kurma, kurulmuş olanlara katılma, kat
karşılığı inşaat yapma veya yaptırma, Kat Mülkiyeti Kanunu esaslarına göre paylaştırma, hisseleri ayrıştırma veya bütünleştirme, değerleme
esasına göre bağımsız bölüm verilmek suretiyle alan ve hisse miktarlarını değiştirme.
- Dönüşüm amaçlı imar planı ve projeleri kapsamında mimari özellikleri veya kentsel siluet içinde yöresel dokuya uymayan yapılara
ilişkin olarak cephe, cephe kaplaması, çatı özellikleri, giriş saçakları gibi konularda süre verme, yaptırımlar getirme ve
getirmeyenler hakkında İmar Kanunu'nun ilgili maddelerini uygulama, verilen süre içinde yapılmayanları kendisi yapma, yaptırma ve
masraflarını yüzde 20 fazlasıyla yapmayan maliklerden tahsil etme. İdare meclisinin alacağı karar doğrultusunda, proje için TOKİ ile
de işbirliği sağlanabilecek.
Kanun kapsamında yapılacak her türlü mal ve hizmet alımları ile yapım işleri, Kamu İhale Kanunu'nun ceza ve ihalelerden yasaklama
hükümleri dışındaki diğer hükümlerinden muaf tutulacak.

VERGİ GELİRLERİNDEN PAY AKTARILACAK

Kaynak, projeler için oluşturulan bütçelerden karşılanacak.Dönüşüm alanı kararını kesinleştiren idareye, 500 hektardan az olmamak ve 5 yılı geçmemek kaydıyla, sorumluluk alanlarındaki vergi gelirlerinden pay aktarılacak.

Buna göre, 1 ve 2. derece deprem bölgelerinde tahsilatın yüzde 10'u, diğer deprem bölgelerinde yüzde 5'i aşmamak üzere Bakanlar
Kurulu kararıyla belirlenecek oran doğrultusunda Maliye Bakanlığı'nca hesaplanacak tutar, idarenin hesabına yatırılacak.

Plan ve proje uygulamaları ile inşaatlar, dönüşüm amaçlı imar planlarının onay tarihinden itibaren 5 yılı aşmamak üzere, her türlü
vergi, resim, harç ve bedellerden muaf olacak.

BAKANLIĞA DENETİM YETKİSİ

Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, dönüşüm alanları içinde kalsın veya kalmasın, İçişleri Bakanlığı'nın denetim yetkileri saklı kalmak
kaydıyla, planlama ve yapılaşmaya ilişkin tüm konularda il özel idareleri, büyükşehir belediyeleri ve belediyelerin iş ve işlemlerini,
denetlemeye yetkili kılınacak.
Mevzuata aykırılık görülmesi halinde hazırlanan inceleme raporu, gereği yapılmak üzere İçişleri Bakanlığı ve idareye gönderilecek.