Kuyruklu Amfİbyumlar

[F@sTaLaFisT@]

SEMENDERLER VE AKRABALARI


SEMENDERGILLER, «denizkızı - semendergiller», «küt-ağızhgiller», «mağara - semendergilleri» , «gizli - solungaçlıgiller», «iki - soluklugiller» ve «akciğersiz semendergiller» gibi türlü türleri bulunmasına rağmen, hepsine kısaca «semender» diyeceğimiz bu kalabalık aile üyelerinin hepsinin kuyruğu vardır. Tek başına bu özellik, onları kurbağalardan ayırmaya yeter. Birçok semenderler, dişinin yumurtalarım yumurtladığı suda hayata başlarlar. Ergin olmayan semenderin lârvalık devresinin erken bir çağında bacakları çıkar. Larva, kafasının arkasının iki yanında yetişmiş solungaçları hesaba katılmadığı takdirde, büyüklerine çok benzer.
Solungaçlı larva semenderlerin gerçek dişleri vardır. Bu bakımdan, siyah gagaları ve yiyeceklerini toplamalarına yarar birkaç dizi minik boynuzumsu tarağı olan larva kurbağalardan, yani tetarilerden ayrılırlar.
Semenderlerin normal olarak ön ayaklarında dörder, arka ayaklarında ise beşer parmaklan vardır. Tek tük birkaç semender ise parmaklarından bazılarını kaybetmişlerdir. Hele Birleşik Amerika'nın güney doğusunda yaşayan «siren» veya öbür adiyle «deniz - kızı - semendergiller» de (Pseudobrancbus), arka bacaklar tamamıyle kaybolmuştur. Birleşik Amerika'nın aşağı yukarı aynı bölgelerinde rastlanan ve «Kongo yılan balığı» diye isimlendirilen yılan balığına benzer büyük semenderin (Amphiuma means) her iki bacak çifti küçüle küçüle iki parmaktan ibaret kalmıştır.

Bir Kara kurbağası bacaklarından bir tanesini kaybettiği takdirde, hayatının geri kalan kısmını o bacaksız yaşamak zorundadır. Semender bu bakımdan daha avantajlıdır: Zira kaybettiği bacaklarının yerine yenisi yetişebilir. Semenderin düşen kuyruğunun yerine de yenisi çıkabilir. Bu kabiliyet sürüngenlerin yalnız iki çeşidinde vardır: Birkaç müstesna kertenkelede ve tuatara denilen kertenkeleye benzer yaratıkta.
Semenderlerin genel olarak vücutları uzunca, silindir biçimli, her yerinde aşağı yukarı aynı kalınlıkta, kuyrukları ise uzun ve aşağı yukarı yuvarlaktır. Omurgaları en az 37,
ender bazı türlerde ise 100 omurdan meydana gelir.
Semenderlerin gözleri gelişmenin türlü kademelerindedir. Bazılarında gözler az veya çok şeffaf bir deriyle örtülü ve küçük, başkalarında yarım küre çeklinde fırlak, göz kapaklarıyle güvenliğe alınmış ve kurbağalardaki gibi geriye çekilebilir cinstendir. Semenderlerde kulaklar daima dış deriyle örtülüdür.
Diş derileri türüne göre düz, taneli veya siğiüidir. Bazı su semenderlerinin derisi suda yaşadıkları müddetçe düzdür, fakat çiftleşmeden sonra sudan çıktıkları zaman sertleşir. Semenderler, minik bezlerle dolu nemli bir derileri olması bakımından kurbağalara benzerler. «Triturus» grubuna giren semenderlerde bu bezler, hayvanı düşmanları tarafından yenilmekten koruyan bir zehir salgılar. Başka bezler, hayvanı kayganlaştıran ve tutulması zor bir hal almasına sebep olan bir mukus kaynağıdır. Semender, karadayken, bulunduğu çevrenin havasının nemsiz olması halinde mukus'undan buharlaşma ile devamlı su kaybeder. Karada yaşayan semenderlere işte bu sebepten daha çok yağmuru bol bölgelerde rastlanır. Fakat buralarda bile semenderler en fazla *******i ortalıkta dolaşmayı tercih ederler.
Semendergillerle akrabaları, «Kuyruklular» (Caudata), takımını meydana getirirler.