Madagaskar'in Tİlkİ YÜzlÜ Maymunlari: Makİ'ler

[F@sTaLaFisT@]

MAKÎ'nin Avrupa dillerinde karşılığı olan «lemür» kelimesinin anlamı «hayalet» tir: Bu maymunumsu hayvanlar karanlıkta daldan dala hızla geçerken, gerçekten de hayalet hissini uyandırırlar. Yere indikleri vakit, kimisi uzun art ayaklarının üzerinde dikey durur ve hoplayarak, yahut yürüyerek yol alır, başkaları ise, dört ayak üzerinde ilerlerler, İri, koyu renk ve manasız gözleri ve tilkininki gibi sivri burunları vardır.
Eskiden başka yerlerde de yaşamalarına rağmen, bugünkü maki'lerin çoğu Madagaskar Adası'nın ormanlarında barınırlar. Komşu adalarda yaşıyanlan da vardır. Esasen Madagaskar'da "tanrek"lerle maki ailesinin (Lemuridae), dışında pek fazla hayvan türüne raslanmaz. Makilerin bu adadaki durumları büyük bir adada öbürlerinden ayrılmış durumda olan diğer bir hayvan grupunu, Avustralya'nın keselilerini hatıra getirir.
Fakat maki'ler, Avustralya'daki keseliler gibi vatanlarını boydan boya istilâ etmemişlerdir. Madagaskar aşağı yukarı hep sık ormanlarla kaplı olduğundan makilerin çoğu ağaçların üzerinde yaşamaya alışmışlardır. Bazı maki'ler ise vakitlerini yerde geçirirler, fakat hiç biri, Avustralya'nın bazı daha küçük hayvanları gibi kendine yerin altında yuva kazmaz. Fosil kalıntılarından öğrendiğimize göre, bazı makî'Ier tarih öncesi çağlarında eski keseliler gibi çok daha iri, hatta belki de büyük gerçek maymunlar kadar iri vücutlu idiler.
Keselilerin büyük bir kısmı etçil olup başka hayvanları avlarlar. Fakat yumuşak huylu ve ürükek yaratıklar olan maki'ler daha çok böcekler, meyvalar vs. ile beslenir. İçlerinden pek azının ete dokunduğu görülmüştür.
Maki'ler özellikle günün karanlık saatlerinde kendilerine yiyecek aramaya çıkarlar. Gündüzü ağaçların üzerinde uyumakla geçirmeyi tercih ederler. Bazıları gündüz saatlerinde de ortada görünürierse de, bunlar bile daha fazla sabahın erken saatlerinde ve akşamleyin hareket halindedirler. Bunlardan biri olan adi veya gerçek maki (lemür), öğle sıcağında bir dalın üzerinde tüner. Başını kollarının arasına gizlemiş, uzun ve gür kuyruğunu ise boynuna sarmıştır. Uyanınca, vakit vakit tiz çığlıklar atan altı ilâ yirmi üyelik gruplar halinde harekete geçer. İçlerinden biri bazen düşen bir meyva parçasını almak üzere yere iner.