Daman'lar

[F@sTaLaFisT@]

KISA bacaklı, küçük kulaklı ve kuyruksuz bir tavşanı göz önüne getirmeye çalışın. İşte «damanın kabataslak portresi »Kır sıçanımsı» veya «hiraks» diye de isimlendirilen bu hayvanlar, çoğunlukla kayalık yerlerde barınırlar. Fakat ağaçların üzerinde yaşayanları da vardır. Tırmanma kabiliyetilerinin üstüne yoktur. Hemen hemen dikey bir kayanın yüzüne veya ağaç gövdesine tırmanmakta güçlük çekmezler. En ufak bir tıkırtı duyunca kayaların arasına dalıp saklanmaya hazır, hareketli ve ürkek hayvancıklardır.
Bu Eski Dünya hayvanları hemen bütün Afrika'da bulunur. Arap ülkelerinin üzerinden Asya'ya da yayılmışlardır. Yaşadıkları bölgelerin folkloruna girmişlerdir. Meselâ Afrika'nın Zulu kabilelerine göre, da-man'm alarm sinyali «Mangafa» yani «Ölüyorum» dur. Güney Afrika' daki Natal'da da yerliler daman"n güneşe gözlerini dikebilen tek hayvan olduğunu ileri sürerler. Bu garip hayvancıklar kendilerine has özellikleri sebebiyle ayrı bir takım olan «Hyracoidea» yi meydana getirmişlerdir. Bir kere otçuldurlar, dişleri de bazı toynaklı memelilerde, özellikle gergedanda görülen cinstendir. Ayak yapılarına bakılınca, bu küçük hayvanlarla azametli fillerin arasında eskiden bir bağlantı olduğu sonucu çıkar. Daman'ların dört parmaklı ayakları minyatür toynaklara benzeyen küt pençelerle son bulur. Tabanlarına gelince, bunlar çıplak, fakat iyice gelişmiş yastıklarla korunmuştur.
Bütün daman'ları içine alan «Procaviidae» ailesi üç gruba bölünmüştür. Bu grupları meydana getiren türler irilik, görünüş ve yapı itibariyle birbirlerine çok benzerler.