Irak'ta iç savaş kimin işine yarıyor? / 25 Şubat

[jockeя]

Mezhep çatışması hedefleyen saldırılar sonrası iç savaş yorumları yapılırken, Iraklı ve yabancı din adamları ile liderler sağduyu çağrısıyla bir felaketi önlemeye çalışıyor.
Şii liderler birlik çağrısı yapıyor. ABD'de Demokrat Partili Murtha, iç savaşın başladığını, askerlerin derhal çekilmesi gerektiğini söyledi. Askeri uzman Hayden da ABD'nin Irak'ta iç savaş fikrine artık alışması gerektiğini; Şii-Sünni çatışması ortamında Kürtlerin Irak'tan kopmasının kolaylaşacağını savundu.
Irak'ın Samarra kentinde geçen perşembe Şiiler için kutsal Askeriye Türbesi'ne düzenlenen bombalı saldırı ve ardından gelen Sünnilere yönelik misilleme saldırıları ülkede mezhepler arası bir çatışmanın, bir ''iç savaş'' ın kimin işine yarayacağı, bu açık kışkırtmanın arkasında kimin olduğu sorularını gündeme getirdi.

Ülkenin bir iç savaşa hiç bu kadar yakın olmadığı yorumları yapılırken hem Iraklı hem de yabancı din adamları ve liderler sağduyu çağrısı yaparak ülkeyi, bir felaketten kurtarmaya çalışıyor. 12 imamdan 2'sinin mezarının bulunduğu Askeriye Türbesi'nin Şiiler kadar Sünniler için de kutsal olması, eylemi kimsenin üstlenmemesi, yapay bir Sünni-Şii gerginliği yaratılmak istendiğini akıllara getiriyor.


Sadr, saldırıları yasakladı


Irak'ın en etkili Şii siyasi lideri Abdülaziz el Hakim , ülkeyi sürüklendiği iç savaşın eşiğinden kurtarmak için Sünni-Şii birliği çağrısında bulundu. Irak İslam Devrimi Yüksek Konseyi (IİDYK) lideri El Hakim, Askeriye Türbesi'ne saldırı düzenleyenlerin Sünnileri temsil etmediğini belirterek saldırıdan devrik lider Saddam Hüseyin yanlılarıyla Irak'taki El Kaide lideri Ebu Musab el Zerkavi 'nin yandaşlarını sorumlu tuttu. ''İslamın ve Irak'ın düşmanlarının işlediği suçların bedelini Sünnilerin ve Şiilerin ödediği bir aşamaya gelinmesinin üzücü olduğunu'' ifade eden El Hakim, ''Bunları bertaraf etmek için hepimiz birleşmeliyiz'' dedi. El Hakim, sağduyu çağrısında bulunarak Irak'ın düşmanlarının komplolarına düşülmemesini istedi.

Radikal Şii lider Mukteda Sadr , Sünnilere yönelik saldırıları yasakladı. Mukteda Sadr, ''Biz düşman değil, kardeşiz... Bir Müslümana saldıran Müslüman değildir. Camilere ve dini törenlere saldıran cezalandırılmalı'' dedi.

Washington'da da iç savaş senaryoları yoğunlaşıyor. Irak'ı işgal ederek ülkeyi kargaşaya sürükleyen ABD Başkanı George Bush , saldırının amacının iç savaş çıkarmak olduğunu söyledi. Demokrat Partili milletvekili John Murtha , Irak'ta iç savaşın zaten başladığını, Washington'un artık yapabileceği bir şey kalmadığını ve askerlerin derhal çekilmesi gerektiğini söyledi. ABD askerlerinin olası tepkiler yüzünden son çatışmalara müdahale edemediğini belirten Murtha, ''Iraklıların kalbini ve fikri desteğini kaybettik'' dedi.

Askeri uzman Thomas Hayden , ABD'nin iç savaş fikrine artık alışması gerektiğini ve Şii-Sünni çatışması ortamında Kürtlerin kopmasının kolaylaşacağını savundu.

ABD'nin Ortadoğu'daki güçlerinin komutanı Orgeneral John Abizaid ise bir iç savaş çıkacağını sanmadığını söyledi.


İki mezhep de hedefte


İran'ın Şii liderliği Iraklılara sağduyu çağrısı yaptı. Ayetullah Muhammed İmami Kaşani , mezhepler arası şiddetin ''düşmanın'' işine yarayacağını belirterek ''Kuran, düşman komplosuna karşı sabırlı, dikkatli ve kararlı olmanızı emrediyor. Bu saldırı Sünnilerle Şiileri bölmeye yönelik bir komplo. Birbirinizin camilerine saldırmayın.. bu kritik aşamada düşmanı hayal kırıklığına uğratın'' dedi. İranlı yetkililer ABD ve İsrail için ''düşman'' sözcüğünü kullanıyor.

Irak'taki tehlikeli gerginlik dünya basınında da yer buldu. İngiliz Guardian gazetesine bir makale yazan Iraklı akademisyen Sami Ramazani , Irak'ta, Batı'da algılandığı gibi bir ''iç savaş'' olmadığını belirterek şöyle dedi: ''Askeriye Türbesi'nin bombalanmasının ardından Sünni camileri saldırıya uğradı. Ancak bunların hiçbiri olayı protesto eden Iraklıların işi değildi. Haberler saldırganların eli silahlı, yüzü maskeli adamlar olduğu şeklinde. Bunu takip eden olaylar da her iki mezhebe yönelikti. Halkın genelinde ise mezhepler arası değil, işgal karşıtı bir hava egemen. Yani iç savaş Araplarla Kürtler ya da Şiiler ile Sünniler arasında değil. Amerika destekli azınlık ile Irak halkı arasında. Genel kanı, ABD'nin ulusal bir direnişi önlemek için mezhep ayrılıklarını körüklediği yönünde.''


Çok iyi tasarlanmış


Financial Times gazetesi de ''saldırının Irak'ı topyekûn bir mezhep kavgasına sürüklemeyi hedeflediğini, çok iyi tasarlanan bu saldırının amacına ulaşması tehlikesinin bulunduğunu'' yazdı. Sağduyulu davranmanın önemine dikkat çeken gazete, Ayetullah Ali Sistani 'nin bugüne kadar Şiileri siyasi iktidar vaadiyle dizginlediğini belirterek şöyle yazdı: ''Şimdi iktidar Şiilerde ama bunu federal bir Irak içinde kullanmalı ve paylaşmalılar. Çünkü diğer seçenek iç savaştır.''

Independent gazetesinin deneyimli Ortadoğu muhabiri Robert Fisk , NTV'ye verdiği demeçte iç savaş deyişini temkinli kullanmak gerektiğini belirtti. Fisk şunları söyledi:

''Birilerinin Irak'ta iç savaş çıkarmak istediği açık ama bu ülke dini ayrımlara dayalı bir toplum değil. Sünniler Şiilerle evlenebiliyor. Irak'ta hiç iç savaş olmadı ama böyle giderse intikam saldırıları, onlara misillemeler derken korkarım mezhep çatışması yaşanacak. Irak doğal olarak iç savaşa sürüklenecek bir ülke değil, ama birileri bunu kesinlikle istiyor. Bence Şiilerin önünde sonunda ABD'ye karşı direnişe katılacaklarını görmek gerek. ABD'liler sonunda tüm bir Irak halkını karşılarında bulacaklar. Korkarım ABD, İngiltere ve Irak için büyük bir felaketin eşiğine geldik.''

The Independent gazetesinde yayımlanan bir makalede de, Irak'ta pek çok bakımdan iç savaşın başladığı belirtiliyor. Bağdat'ta bir ayda öldürülen yaklaşık bin kişinin çoğunluğunun mezhep çatışmalarının kurbanları olduğu, Şii, Sünni ve Kürtlerin artık birbirlerinin bölgelerine gidemediği kaydediliyor.

Kut, Basra ve Musul'da binlerce kişinin katıldığı ortak gösteride ulusal birlik çağrısı yapıldı

Sünnilerle Şiiler birlikte yürüdü
Samarra'daki kışkırtmanın ardından kan gölüne dönen Irak'ta şiddet olayları azalsa da sürüyor. Hükümet, başkent Bağdat ve çevresindeki Diyala, Selahaddin ve Babil vilayetlerinde gece-gündüz sokağa çıkma yasağı uygulayarak olayları denetim altına almaya çalışıyor. Geçen perşembe Samarra'daki Şii Askeriye Türbesi'nin bombalanmasının ardından patlak veren şiddet dalgasında çoğu Sünni 140 civarında Iraklı öldürüldü, Sünni camileri saldırıya uğradı. Bağdat'ın farklı mahallelerinde dün de elleri bağlı ve kurşunlanarak öldürülmüş 13 ceset bulundu. Bağdat'ın güneyindeki Latifiye kasabasında sokağa çıkma yasağına rağmen silahlı kişiler, bir evi basarak 5 Şii erkeği öldürdü. Sabah saat 04.00 civarında 20 kişinin yaşadığı bir evi basan silahlı saldırganların, evdeki erkekleri kadınlardan ayırdıktan sonra vurarak öldürdüğü belirtildi. Basra'da bir Şii camisi yakınlarında önceki gece bombalı araçla saldırı düzenlendi. El Abella Camisi yakınlarında park halindeki bir aracın havaya uçması sonucu yoldan geçen iki kişi yaralandı. En yüksek Şii otoritesi Ayetullah Ali Sistani 'nin bir temsilcisi olan Şeyh Ali Safi 'nin bu camide görev yaptığı belirtiliyor.


Şii vekilin çocukları kaçırıldı


Basra'da bir Şii milletvekilinin 3 çocuğu kaçırıldı. Polis, İslami Dava Partisi-Irak Teşkilatı üyesi Kasım Atiye el Ciburi 'nin oğluyla iki kızının bazı silahlı kişilerce evlerinin yakınında dün kaçırıldığını belirtti. Kuzeydeki Tuzhurmatu'da bir Şii camisinin müezzini evinin önünde kurşunlanarak öldürüldü. Nasıriye'de önceki gece kaçırılan bir Sünni camisinin vaizinin cesedi de dün sabah bulundu. Ülkeyi kan gölüne çeviren olayların ardından dün çeşitli kentlerde Şiilerle Sünniler birlikte protesto gösterileri yaptı. Kut, Basra ve Musul'da binlerce Sünni ve Şii şiddeti kınayarak ulusal birlik çağrısı yaptı. Cuma namazının ardından din adamları da şiddeti kınayarak Iraklıları sağduyuya ve birliğe davet etti.