Merdiven bile çıkamazken by-pass olup Ağrı'ya çıktım

[GooD aNd EvıL]

ESRA TÜZÜN



40 yaşında kalp krizi geçirdi. Ölümden döndükten sonra hayatını 180 derece değiştirdi. spor nedir bilmeyen hırslı, sinirli işadamı tam 15 kilo verdi, sortmen oldu ama bütün bunlar ona yetmedi; Ağrı Dağı'na tırmandı. Hem kendine hem de etrafına by-pass'lı ve sağlıklı olduğunu kanıtladı..

Selim Sitar 49 yaşında. Kırklı yaşlarının başında by-pass ameliyatı oldu ve bütün hayatını baştan aşağı değiştirdi. Günde dört paket sigara içen, stresli, nefes alamayan işadamı, günde iki saat spor yapan, Akdeniz diyeti ile beslenen ve Ağrı Dağı'na tırmanıp zirve yapan bir sporcuya dönüştü. İşte onun kendi kelimeleriyle, değişen by-pass'lı hayatı:

* 6.5 yıl önce by-pass oldum. Çok sigara içiyordum, çok derken öyle bir iki paket değil en az dört paketi bitiriyordum. Çok stresli ve yoğun çalışırdım. Gençtim ama artık son noktaya kadar bu şekilde gelmişim...

* Hep "Bana bir şey olmaz" derdim, nasıl lafsa bu... Kalp krizi geçirdim. Bir anda ne olduğumu anlayamadım.

HAYATIM ÇOK DEĞİŞTİ
* By-pass oldum. Zorlu bir dönemdi. Ondan sonra bütün hayatım baştan aşağı değişti. Hayatımı 180 derece döndürdüm ben.

* 15 kilo verdim. Daha az ve dikkatli yemek yemeye başladım. Ameliyattan önce gece uykudan kalkıp yemek yerdim. Akşam yemeklerinde bile taze ekmek olsun ister, sabahtan kalan ekmeği yemezdim. Devamlı bir şeyler atıştırırdım. Şimdi yağsız yemekler yiyorum. Akşamları fazla yemek yemiyorum. Her sabah 2 kuru kayısı yiyorum, Omega 3 hapı alıyorum. Portakal suyu ve günde 1 bardak kekik suyu içiyorum. Yemeklerde sadece sıvı yağ ve zeytinyağı kullanıyoruz. By-pass'tan önce meyve yemezdim. Şimdi her gün bir elma yiyorum.

spor BANA İLAÇ OLDU
* Ameliyattan iki ay sonra spora başladım. Ve artık spor yaşamımın bir parçası oldu. Günde iki saatim spor yaparak geçiyor. Evde koşu bandım var.

* İşlerimin eskisine oranla 5 kat artmasına rağmen, çok daha sağlıklıyım. By-pass'tan sonra tıkalı bir damarım kendiliğinden yüzde 20 açıldı. Bunlar hep spor sayesinde oldu.

* Prof. Dr. Bingür Sönmez, bizi Ağrı Dağı'na çıkardı. Buradaki amaç şuydu; by-pass hastaları, ameliyattan sonra çok karamsar oluyor, bunalıma giriyor ve ölüyorlar. Maksat, bu insanlara hâlâ yaşadıklarını göstermekti. Aslında çok sağlıklılar ama kendilerini eve kapatıyorlar. Neler yapabileceklerinin farkında değiller. İşte Bingür Hoca ile diğer hastalara bunu göstermeye çalıştık.

* "Ben bunu başarabilirim" diyorum ve başlıyorum tırmanmaya. Tabii doktorumuz Bingür Sönmez de devamlı yanımızda oluyor. 25-27 Temmuz arasında ise 15 by-passlı hasta Sarıkamış'a gittik.

* 6 ayda bir kontrole geliyorum. Eskisinden çok daha pozitif bakıyorum hayata.
'Ben yarım insanım' diyeni psikiyatriste gönderirim
Memorial Hastanesi Kalp Cerrahisi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Bingür Sönmez ameliyathaneden çıktı, hastalarını tuttu kollarından Ağrı Dağı'na götürdü. Kalp hastalarına yarım insan olmadıklarını kanıtlamak istiyordu. Çok eleştirildi, hastalarının sağlıklarını riske attığı söylendi. Ama hastalar bu tırmanıştan eskisinden daha sağlıklı döndü. Prof. Dr. Sönmez sorularımızı yanıtladı:

Kalp hastalarının uzun süre yüzmesi, tırmanması tehlikeli mi?
Performansa bakmak gerekli. Performansları çok iyiyse sorun olmaz. Ben onları tek tek inceliyorum. By-pass'lı bir hasta kendi yaşıtlarının yapabileceği her şeyi yapabilir. Bizim göstermeye çalıştığımız da bu.

ASLINDA KORKTUM
Rekorlar denerken siz de hastalarınızın yanında oluyorsunuz, korkmuyor musunuz?
Endişeleniyorum ama hastaya güvenmesem böyle bir iddiaya girmem. Ağrı Dağı'nda beş gece hastalarım uyudu ben uyuyamadım. Şahin yüzerken elimle onu besledim ama ben su bile içemedim. Sanki rekoru ben kırıyordum. Artık hekimler maslarında oturup hastalarıyla konuşup bir yere varamaz, bunu kanser uzmanları da ortopedistler deyapmalı. Masanın başında hastaya bir şey oturup anlatmanın devri bitti. Ortopedistler diz protezi taktıkları hastaları treking'e, gözcüler hastalarını alıp tiyatroya götürmeli. Bunu Batı dünyasında doktorlar ve hastalar yapıyor.

Bir şey olursa suçlanırım diye korkmuyor musunuz?
Mesleğimi riske attığımı biliyorum ama riske atılmadan bir şey elde etmek, bir fikri açık açık göstermek zor. "Sen by-pass oldun ama normal bir insansın" bunu göstermek lazım. Üç tane by-pass'lıyı Ağrı Dağı'na götürdüm. O organizasyonda hayatımı ortaya koydum. En ufak bir şey olsaydı çok şey kaybederdim. Çok iddialı bir çalışmaydı ama bu çalışma psikiyatristler tarafından kullanıyor. Halkla İlişkiler Fakültesi'nde bir tez konusu oldu. Meslektaşlarımızdan ufak tefek eleştiri geldi ama sonuçta kazanan hastalar oldu. O gün by-pass olan ya da daha sonra by-pass olacak olan hastalar o psikoloji ile çok rahatladılar. Prof. Dr. Sedat Özkan, "By-pass olan veya olmayan bir insanı fiziksel olarak Ağrı Dağı'na taşımak en büyük rehabilitasyon çalışmasıdır" diyor. Yoğun bakımda hastaların yüzde 80'i gözünü açar açmaz 'Ağrı Dağı'na çıkabilir miyim' diye soruyor. Yaşlı tonton teyzeler de bu gruba dahil...

NİNELER ÇIKMASIN
By-pass olan her hasta Ağrı Dağı'na çıkabilir mi?
By-pass'tan sonra hastalar, yaşıtlarının yaptığı her şeyi artık yapabilir. Ama hayatına dikkat etmesi lazım. Ben hastalarıma, "Bundan sonra da dikkatli yaşayacaksınız, sizin yaşınızda bir insana uygun olan diyeti yapacaksınız. İlaçlarını içeceksiniz, altı ayda bir kontrole gideceksiniz" diyorum. 'Ameliyat oldum biyonik oldum' diye düşünenler de var. Üç ay sonra ilacını bırakan, on yıl hiç kontrole gelmeyen hastalar var. Bunlar çok kötü örnekler.

ERKEKLER DEPRESİF
'Ben artık ameliyat oldum, yarım insan sayılırım' diye kenara çekilmek isteyen hastalarınız çok oluyor mu?
Öyle olmak isteyenler oluyor. Üç ay evinden çıkmayan ya da İstanbul dışına çıkmaktan korkan hastamız var. Bu hastaların ruh halini erken fark edersek hemen psikoterapi başlatıyoruz. Bu konuda uzman psikolog ve psikiyatristler var. Üç aylık bir yoga çalışması veriyoruz ve hatta bu programa eşleriyle birlikte gelmelerini söylüyoruz.

Kadın mı yoksa erkek hastalar mı depresyona meyilli?
Erkekler daha çok depresyona giriyor. Zaten hastaların yüzde 75'i erkek yüzde 25'i kadındır. Erkekler suçlayıcı 'karım beni hasta etti' diye düşünüyor. Ama psikoterapi gören hastalarımız düzelir.
By-pass Clup

'Clup by-pass' diye bir fan kulübümüz var. Hastalarımdan Önol Tarım 1992 yılında bu kulübü benim için kurdu. Ve by-pass ameliyatı olan her hasta bu kulübün doğal üyesi olarak haberleşme zincirine davet ediliyor. Grup terapi, aslında en iyi terapidir. Bu kulüp o işe yarıyor. Sigara bırakamayan bırakandan, diyet yapamayan yapandan bilgi alıyor. By-pass hastalarımızın bir özelliği var, iki by-pass'lı birbiriyle karşılaşırsa inanılmaz bir sohbet başlar. Paylaşacakları çok özel deneyimleri vardır.
Kalp hastalarına 10 altın öneri



SİGARA İÇMEYİN
Sigara içilen ortamda bile bulunmayın.

DÜZENLİ DOKTORA GİDİN
Düzenli olarak bir kardiyoloğa muayene olun.

HASTALIĞI ÇALIŞIN
Tedaviniz ilaç, balon veya ameliyat olabilir. Hepsinin olumlu, olumsuz yanlarını, uzun dönem sonuçlarını doktorunuzla tartışın.

SPORU ABARTMAYIN
Abartılmış fizik aktivitelerden kaçının ve kardiyak rehabilitasyon uzmanının hazırladığı bir programa başlayın.

KAÇAMAK YAPMAYIN
Seks konusunda sevgilinizi değil eşinizi, otel odasını değil evinizi tercih edin.

İLAÇLARI UNUTMAYIN
Devamlı kullanmanız gereken ilaçlarınızı ihmal etmeyin. Özellikle yüksek tansiyon ilaçlarınızın yedeğini bulundurun.

KOLESTEROLÜ ÖLÇTÜRÜN
Kan yağlarınızı 3 ayda bir kontrol ettirerek tahlil raporunda yazan normal sınırın altında tutun.

DİYET VE İLAÇ KULLANIN
Kan yağlarınızı kontrol için diyetin yetmediği durumlarda sürekli ilaç kullanın.

STRESTEN KURTULUN
Aile ve sosyal yaşamınızı bir kez daha gözden geçirip hayatınızdaki olumsuzlukları en aza indirin.

KİMSEYİ SUÇLAMAYIN
Hastalığınız için ailenizi ve çevrenizi suçlamayın.