Dolar $ (tarİhİ)

[Tathar Elanessé]

DOLAR



Dolar sözcüğü, 16. yüzyıldan sonra Alman para birimi olarak kullanılan "Thaler" in değişmiş bir şeklidir. Amerika'nın keşfinden sonra İspanya Kralları tarafından yaratılan gümüş parayı ifade eden "Dolera" dan gelmektedir.

Dolar, 22 Haziran 1776'dan beri Amerika Birleşik Devletleri'nin para birimidir. ABD bağımsızlığına kavuşunca dolar, gümüş para olarak basılmaya başlandı ve 1786'da ağırlığı 24,3 gram olarak belirlendi.

1792'de bimetallizm (çift metalli sistem) uygulanarak tanımın kapsamına altın da alındı; 1 dolar, 24,06 gram saf gümüş ve 603,8 miligram saf altına eşit sayıldı. ABD Doları 100 cent'e ayrılmaktadır. Amerikan Doları’ndan türeyen Kanada Doları da aynı şekilde 100 cent'e bölünmüştür.

Altından kaçış karşısında 1837'de tanım değişti. 1849'da Kaliforniya'daki altın yataklarının keşfedilmesinden sonra ise ilk altın dolarlar basıldı. Ne var ki, boyutları çok ufak olan bu paralar fazla yaygınlaşmadı. 1933-34 yıllarında bütün altın paralar devlete devredilerek altın külçe sistemine geçildi. Bu sistemle altın-dolar paritesi 1 ons altın (yaklaşık 31 g) = 35$ olarak saptandı ve dolanıma sürülecek dolarlar için %25 altın karşılık bulundurma zorunluluğu getirildi. ABD içinde dolarların altına çevrilmesi de yasaklandı ve altın rezervlerinin yalnız dış taleplerin karşılanmasında kullanılması öngörüldü.

İkinci Dünya Savaşı sonrasında kurulan Bretton-Woods sistemi, dolara bütün uluslararası işlemleri düzenlemek gibi çok önemli bir işlev tanıyarak, bu para birimini "anahtar para" durumuna getirdi. Ancak 1971'de ABD, sahip olduğu altın rezervleri ile yaratılmış olan dolar hacmi arasındaki açığın büyük boyutlara erişmesi karşısında, doların altına konvertibilitesini kaldırdı.
__________________