ÇERKES SÜRGÜNÜ(yasın dirilişi)

[CaKaLBoT]

Staj Yuri bu sefer Karadeniz'e bu kıyıdan bakıyordu.
Ufukların ötesinde vatanı Kafkasya vardı.

Bugüne kadar vahşi bir yolculuğa çıkan akrabalarının ardından bakar gibi bakmıştı Karadeniz'e, oradan bakınca ufukların arkasında Osmanlı'nın bakiyesi topraklar vardı.

Yuri 1864'ü ve 1878'in anısını hiç bu denli yaşamamıştı. O tarihlerde Kafkasya'dan sürülenlerin torunları şimdi yaşadıkları sürgün coğrafyasında yani Türkiye'de yas tutuyordu.




SÜRGÜNE ANMA KEFKEN 2002

Yuri şimdi gidenlerin arkasından hüzünle bakmıyor, onların arasından ağlıyordu, sessiz ve derinden...

Büyük bir emeğin ürünü olarak barışı, onuru, birlikte yaşamayı ve sevgiyi anlatan kostümleriyle Maykop'tan İstanbul'a gelmiş ve muhteşem bir sergi açmıştı. Pazar günü de Kafkas sürgününün bir avuç bakiyesi ile birlikte Kefken'e, sürgünü anma törenine hüznün bir parçası olarak gelmişti.

Kefken sadece bir simgeydi. Korkunç bir dramın simgesi.
Çerkesler'in trajik tarihinde sürgün yolculuğuna çıkan gemilere liman olan kıyılarından sadece biriydi. Trabzon, Ordu, Samsun, Sinop, Varna, Burgaz, Köstence, İstanbul ve Ege kıyıları her biri birer Kefken'di.
Kara tarihin konak yerleri...

Rus Çarlığı'nın her ne pahasına olursa olsun Kafkasya'ya sarkma planının bir sonucu olarak onbinlerce Kafkasyalı ölmüş, iki milyona yakın insan sürgün edilmişti.

Bu meşum yolculukta binlerce Çerkes açlık ve kötü koşulların pençesinde yaşama veda etmiş, binlercesi Karadeniz'in vahşi sularında balıklara yem olmuştu.

Azgın dalgalardan kurtulanlar arasından yüzlercesi kalıcı hastalığa yakalanmış, yüzlercesi getirildikleri yerlerde köle olarak satılmış, yüzlerce kadın tecavüze uğramıştı.

Gemilerin demir aldığı kıyılarda, Taman, Tuapse, Anapa, Tsemez, Soçi, Adler, Sohum, Poti, ve Batum'da olup bitenler bu yakadaki manzaradan farksızdı.

Ölenlerin cesetleri kıyılara vurmuştu.
Daha ufuktan kaybolmadan azman sulara dayanamayarak batan gemilerin kurbanlarının cesetleri şayet balıklara yem olmadıysa geri dönüyordu.
Kıyıda açlık ve hastalıktan ölenlerle birlikte kayıp sayısı katlanarak atıyor ve toplu mezarlara yenileri ekleniyordu. Yani her iki yakadaki kıyılar birer toplu mezardı.

Staş Yuri öteki yakanın hikayesini iyi biliyordu. Şimdi hikayenin devamını görmek için bu yakada kendisiyle aynı kandan olan insanların arasında yürüyordu.

Hedef Kefken'e bağlı Karaağaç köyü idi.

İstanbul ve Marmara'nın değişik bölgelerinden kalkan araçlar, Karaağaç köyüne doğru yol alıyordu. Buraların yaygın ve de yanlış bir bilginin sonucu

Çerkes köyleri olduğu sanılıyor ama değil... Çerkesler burada mezarlarda gömülü...

Köylünün Çerkesler'in yattığı yere kendi mezarlarından daha çok itina gösterdiği her halinden belli.

Üstelik buraya bir de anıt dikilmiş.
Üç sene öncesine kadar Çerkesler'in hikayeleri sadece ihtiyar köylünün belleklerinde saklıydı.

Kefken'de anma törenleri başlayınca köylünün hafızası geriye doğru yürüdü; Onların anıları yaşayan Çerkesler'in acılarıyla buluştu, ortaya güzel bir anıt çıktı.

Bir tarafında "Ey acıyı ödünç alan o artık sende kalsın, sonsuza kadar senin olsun o çığlık" diye başlayan tarihten bir yaprak, diğer tarafın ölümle yoğrulan Kafkasya haritası, bir tarafında elinde bir kap geleneksel Çerkes kadını...

Köyün yaşlıları Çerkes kültürünü biliyor, dahası o kültürden kendilerine birşeylerin miras kaldığını söyleyerek, Çerkesler'e duydukları yakınlığı ifade etmeye çalışıyor.

İzmit Derneği adına Sami Korkut, Cemalettin Özbay, Yazar Sefer Berzeg, yazar Çetin Öner ve Mehdi Nüzhet Çetinbaş günü anlamlı kılan konuşmalar yaptılar. Yuri akrabalarının konuştuğu dili anlamıyordu, ama gözlerindeki yaşlar herşeyi herkesten daha iyi anladığını göstermeye yetiyordu.

Duaların ardından bu sefer Yuri, kalabalıkla birlikte sahildeydi, ölüm yolculuğunun ilk durağında.
Sürgünün ardından kıyıya varanların sığındığı mağaraların üzerinde ağıt yakan kalabalığın arasındaydı. Ağıt Yuri'nin anladığı bir dildendi; oraya katılan herkesin bilseler de bilmeseler de anadili.

"Ooo si adej pşhanthe guşer
Şıgur şıze şhaşe
Si guşhem gı şithuğure
Xeukır sağabğine

Ooo Yistembılım daşe mığoride"

Süngünü unutamayanların ağıtıydı bu.
"Unutmadık unutmayacağız" haykırışları arasında Çerkesler'e ölümler armağan eden Karadeniz'e kırmızı karanfiller atıldı...Bir de öfkenin ve yasın temsilcisi kapkara bir çelenk atıldı kara sulara.

"Ooo Yistembılım daşe mığoride" nakaratı Yuri'nin yüreğini eline vermişti.

İstanbul'dan gelen otobüslerin bu sefer ki hedefi gün batmadan aynı hüznü boğazın sularına akıtmaktı. Demokratik Çerkes Platformu, Üsküdar'da

Kızkulesi'nin karşısında boğazın sularına karanfiller bırakacaktı.

Mumlar yakıldı, ardından ağıtlar... Ooo Yistembılım daşe mığoride.

Ölülerinin dahi arkasından ağlayamayan bir milletin torunlarına o an gözyaşı dökmeleri için izin verildi...
Çiçeklerle donatılmış bir çelengin üzerindeki mumlar tutuşturuldu, umutlar meşaleye dönüştü. Ve meşale boğazın sularına verildi...

Diasporayı hiç böyle görmemişti Yuri... Gözyaşı döktü derinden ve kimsecikler görmeden...

fehim taştekin....yüreğine sağlık...

[levent01]

kahrol rusya...yaşasın bağımsız hür kafkasya...saol..

[gulum0101]

TeŞekkÜr Ederİm PaylaŞimin İÇİn Saol Bİzİ Bİlgİlendİrdİn.