Mehmet Fatin Baki

[GooD aNd EvıL]

Toprağa

Secdeye gel, yerle bir ol, haddini bil, Mefaki
Gül bile medyûn sayılır rengi için yaprağa.
Mülküne bir kez güvenip, fazla böbürlenme ki
Uçsada toz göklere dek, avdet eder toprağa.

Medyûn = borçlu
Avdet = geri dönme

Müfteilün, müfteilün, müfteilün, failün,
/ . . / / . . / / . . / / . /

Mehmet Fatin Baki

[GooD aNd EvıL]

Türkiyem



Memleketin toprağına,
Ovasına ve dağına,
Al kırmızı bayrağına
Bende hasret var diye mi?
Özledim ben Türkiyemi.

Çanakkale Gelibolu,
Trakyayla Anadolu,
Semtleriyle İstanbulu,
Orda nedret var diye mi?
Özledim ben Türkiyemi.

Hisarları duvarıyla,
Atatürkün Bulvarıyla,
Dolmabahçe Sarayıyla,
Kuvvet, şevket var diye mi?
Özledim ben Türkiyemi.

Torosların dağlarında,
Üzüm dolu bağlarında,
Taze zeytin yağlarında
Çok bereket var diye mi?
Özledim ben Türkiyemi.

Köylüleri sabanıyla,
Koyunları çobanıyla,
Çiçeklerin yabanıyla,
İzzet, iffet var diye mi?
Özledim ben Türkiyemi

Aydının sümbüllerine,
Bursa ipek tüllerine,
Ispartanın güllerine,
Faszla rağbet var diye mi?
Özledim ben Türkiyemi.

Uludağın seyranları,
Bursadadır hayranları,
Tuzlu soğuk ayranları,
Bir muhabbet var diye mi?
Özledim ben Türkiyemi.

Gelinlerin duvağıyla,
Kemeriyle bel bağıyla,
Kınalanmış parmağıyla,
Bir mürüvvet var diye mi?
Özledim ben Türkiyemi.

Çobanların abasında,
Rençberlerin çapasında,
Dilberlerin dibasında,
Dil saadet var diye mi?
Özledim ben Türkiyemi.

Çengilerin zillerinde,
Karışık sicillerinde,
Kendi argo dillerinde,
Beş marifet var diye mi?
Özledim ben Türkiyemi.

Hakkariden Antakyaya,
Trabzondan Antalyaya,
Zonguldaktan Alanyaya,
Muhaceret var diye mi?
Özledim ben Türkiyemi.

Gaziantep baklavası,
Şanlı Urfanın helvası,
Maraşın meşhur tavası,
Tad ve lezzet var diye mi?
Özledim ben Türkiyemi.

Dağlarda kar olmalıydım,
Bahçede nar olmalıydım,
Güzele yar olmalıydım,
Sırf nedâmet var diye mi?
Özledim ben Türkiyemi.

Hatay benim şanım alsın,
İster ise kanım alsın,
Vatanımdır canım alsın,
Bir gün avdet var diye mi?
Özledim ben Türkiyemi.

İskenderun doğum yerim,
Hasretinden yandım derim,
Fırsat bulunca giderim,
Kalpte niyyet var diye mi?
Özledim ben Türkiyemi.

Yaziyorsam sakınmadan
Gidenlerden ve bekâdan
Pek yakında bu dünyâdan
Bir azimet var diye mi
Özledim ben Türkiyemi.

Mehmet Fatin Baki

[GooD aNd EvıL]

Unut Bunu

Aldın beni bir kul gibi, sen kendine bağladın
Gündüzleri güldün fakat akşamları ağladın
“Rüsva oluruz halka, unut bunları sen” dedim
Olmaz diyerek kalbimi binbir gece dağladîn


Fa’lun Feilatun Feilatun Mutefailun

/ / .. / / .. / / .. / /

Mehmet Fatin Baki

[GooD aNd EvıL]

Unutma

New York’a giden aşık-ı dilzârı unutma
Çoktan beri gurbette kalan yârı unutma

Yıllar boyu kalben sana bağlanmışım ammâ
‘Sen de güzelim ettiğin ikrârı unutma’ (1)

Dost olduğumuz günleri sen bir dem anarsan
Cânânın ömür sürdüğü gülzârı unutma

Okyânusun üstünden aşıp sizlere benden
Dûâ götüren rûhani rüzgârı unutma

Hiç bilmediğin şeyhi, gönül dostu sanıpta
Derviş gibi hoş davranan ağyârı unutma

Mazîde Fatin ger seni üzmüş bile olsa
Aslâ kalbimizde yatan Esrârı unutma.

(1) Esrar Dede’nin gazelinden
Âşık-ı dilzâr = inleyen âşık
İkrâr = açıkça verilen karar
Derviş = tarikatlerden birine yazılmış kimse, ma’sum
Esrâr = gizli tutulan bilinmiyen şeyler, Esrâr Dede

Mefûlü mefâîlü mefâîlü feûlün
/ / . . / / . . / / . . / /



GAZEL


Azm-i sefer ettin dil-i nâçârı unutma
Gittin güzel ammâ bu dil-efkârı unutma

Gâhîce uyandıkça şebistân-ı safâda
Şol gice olan sohbet-i hemvârı unutma

Vardıkça şeker-hâba girip bister-i nâza
Ne zehr içer dîde-i bîdârı unutma

Ben sabr edeyim derd ü gam-ı hecrine ammâ
Sen de güzelim ettiğin ikrârı unutma

Ağlatmayacaktın yola baktırmayacaktın
Ol va’de-i tekrâr-be-tekrârı unutma

Yok tâkati hicrânına lûtf eyle efendim
Dil-haste-i aşkın olan Esrârı unutma

Esrâr Dede

Mehmet Fatin Baki

[GooD aNd EvıL]

Unutmuş

 Yarı üç cümleyi nâzım diye neşre salanlar
Atamızdan bize kalmış bedi’ âsârı unutmuş.

Müteşair geçinirken latin elfâzı çalanlar
Feilâtün’le yazılmış zarif eş’ârı unutmuş.

Edebiyyat edebinden çok uzklarda kalanlar
Dile hürmet ve hicâb etmeyerek ârı unutmuş.


Nâzım = tanzim edilmiş mısralar, şiir
Neşre = basına, yayına
Brdi’ âsârı = eşsiz güzel edebiyat eserlerini
Elfâz = deyimler, sözler
Eş’âr = şiirler
Edeb = terbiye
Hicâb = utanma
Âr = edeb, hayâ, namus

Feilatün feilatün feilatün feilatün
. . / / . . / / . . / / . . / /

Mehmet Fatin Baki

[GooD aNd EvıL]

Utandım

Utanmak iyi hasletse, bu dünyâdan utandım
Dünen yaptığımız herze için nâ’dan utandım.

Ya bir sürçü lisandan kime ettikse eziyet
Edebsiz söz için yâr ile gavgâdan utandım.

İlaçsız bazı köylerde kadınlarla çocuklar
Düşüp hastalanırken, tüm ettibbâdan utandım.

Siyâsetçilerin kasd ederek meclis önünde
Vatandaşları haksız yere şekvâdan utandım.

Ezelden beri var banka soyanlar ammâ ve lâkin
Bu hortumcuların yaptığı yağmâdan utandım.

Haslet = huy, karakter
Herze = boş laf
Nâ = ney
Etibbâ = doktorlar
Şekvâ = şikayet

Mefâîlü mefâîlü mefâîlü feûlün
. / / . . / / . . / / . . / /

Mehmet Fatin Baki

[GooD aNd EvıL]

Uyumak

Elimiz tutmaz, gözümüz görmez, çenemiz sarkar
Böyle emâreler kocamaktan başka değildir
Mefakiye derler ki cümlemiz ölümden korkar
Emr-i Hak denilen şey uyumaktan başka değildir

Emr-i Hak = ölme

Mehmet Fatin Baki

[GooD aNd EvıL]

Uyur

Fâili yoksa eğer, ulumun şahanesi
Labaratuvarlarda temiz bir kapta uyur
Tatbikatta değilse, kânunun bir maddesi
Avukathanelerde pak bir kitapta uyur


Ulum = ilimler

Mehmet Fatin Baki

[GooD aNd EvıL]

Üsküdarlı Tal’at ’a (Nazire)

Her gün hepimiz her zaman etsek te feryâd
Mecmu’ yaşayanlar, olamaz mevten âzâd
‘Geçmişlerin eylemez isek rûhunu şâd
Etmez gelecekler de bizi elbet yâd ’ (1)
Dünya kalacak böylece tab’ına mûtâd.

İnsan düşerek nefsine etmekte münkâd
Hakk eylemesin bizleri fâil-i bîdâd
Hıfzeylesin Allah sizi âmil-i bünyâd
Dünya kalacak böylece tab’ına mûtâd.

Andık seni, yâd eyledik şi’rini üstâd
Cennete de Hakk eyleyecek Tal’atı şâd
Makberde şükür feyz ile yattıkça ecdâd
Dünya kalacak böylece tab’ına mûtâd.

(1) Üsküdarlı Ahmet Tal’at Onay’ın bir kıt’asından

Tab’ = tabiat, huy
Mûtâd = olagelmiş şekliyle
Münkâd = boyun eğmek
Bîdâd = haksızlık, zulüm, adaletsiz
Bünyâd = temel, esas
Feyz = bolluk, ihsan


Mefûlü mefâilü mefâilü falün
/ /. . / /.. / /. / /



Üsküdarlı Ahmet Tal’at Onay’in bir kıt’asi

‘Geçmişlerin eylemez isek rûhunu şâd
Etmez gelecekler de bizi elbet yâd
Mahmud Kemâl-i din buyurdu böyle
Hak feyzini eylesin hemişe müzdâd.’

Üsküdarlı Tal’at


Mehmet Fatin Baki

[GooD aNd EvıL]

Var İçinde Kasidesi

Sözüm ibret doludur. Sanma hikâyet var içinde
Göreceksin, ne kadar ders-i hakîkât var içinde.

Acı fürkat taşıyan sözlerim azcık katı lâkin
Kalemin kavli kibâr, hem de halâvet var içinde.

Gece rü’yamda meleklerle berâber bunu yazdık
Yüce Rabb şâhidim olsun ki selâmet var içinde.

Lafı manzum bu beyitlerde redif kâfiyelerle
Aruzun verdiği âhenge sadâkat var içinde.

Emelim burdaki efkârımı göstermeden ayrı
Edebî gençlere yardım ve delâlet var içinde.

Feleğin verdiği dünyâdaki şehvetli hayâta
Kimi çok rağbet eder amma, nedâmet var içinde.

Başı boş dostları işrette ve meyhânede gördük
İyi bir hâne değil gizli felâket var içinde.

Senelerden beri zahmet ve zarûretle boğuşmuş
Nice gurbetçilerin sâdece mihnet var içinde.

Saman otlar ve çamurlarla yapılmış yere girdik
Fakir insanlara ihsân ve inâyet var içinde.

Âdemiyyet güdülen duygulu sosyal kuruluşta
El uzatmakla beraber çok atiyyât var içinde.

Kuru dallardan örülmüş yedi dershâne gözettik
Arı san’atlı ilim, bilgili hikmet var içinde.

Çekicin kıymeti artmaz kızarak dövsede zerri
Değer altın’da kalır. Dengeli kıymet var içinde.

Yüce kıymet verilen devletin izzetli makâmı
Görünür herkese kasr amma harâbât var içinde.

İlim öğretmek için herkese beş yüz sene evvel
Kurulan medresenin ser-kitabiyyat var içinde.

Sen eğer görmez isen sevgiyi kalbinde yakından
Yine bak gönlüne, bir sırr-ı muhabbet var içinde.

Uzak illerde mukaddes sayılan mâbede girdik
Ulu Kur’ân-ı Kerîm’den yüce âyet var içinde.

Yaradan hikmeti, her cümlede Kur’ânı Kerîm’in
Çoğalan kuvve-i kudsîyeli şevket var içinde.

Bir ibâdet yeridir, kûşede metruk bile olsa
O nazargâh-ı ilâhinin uhuvvet var içinde.

Kamu insanların iymânını ahlakça yücelten
Mütenevvir köşelerdir ki ibâdet var içinde.

Yüce rûhî heyecanlarla bir akşam namazında
Hele bir secdeye gel, sabr-ı selâmet var içinde.

Koca dünyâda fütursuz yaşarız bir süre amma
Ecelin geldiği gün, cebren azîmet var içinde.

Hem uzak hem de garip yerde yaşam zor ve çekilmez
Acı gaybûbiyetin sâdece zahmet var içinde.

Kara toprak bile bilmez, ölümün verdiği vehm’ı
Kazılan kabre inen sandığın uzlet var içinde.

Bu derin hisleri vahdet duyarak beyt’lere kazdım
Olamaz lâf-ı güzâf, kavl-i mücerret var içinde.

Bu atîk şi’ri kim anlar diye hiç gam yeme Bâki
Kalemin çizdiği san’at ve fazîlet var içinde.

Mehmet Fatin Baki

İbret = ders, Fürkat = ayrılık, Kavli = sözü,
Halâvet = tatlılık, Selâmet = emniyet ve esenlik,
Edebî = edebiyyatla uğraşan, Delâlet = kılavuzluk,
Nedâmet = pişmanlık, İşret = içki içme,
Mihnet = eziyet, gam, keder, İhsân = bağış
İnâyet = lutûf, Atiyyât = ihsanlar, bağışlar,
Hikmet = güzel sözler, Zerr = altın, İzzet = değer, onur, yücelik, Kasr = köşk, saray,
Ser-kitabiyyat = kitaplarla ilgili en iyi bilgiler, Sırr-ı muhabbet = sevginin sırrı, Kuvve-i Kudsiye = Kutsal güç, Şevket = ululuk, Kûşe = kuytu bir yer,
Naargâh-ı ilahi = Allahın koruduğu yer,
Uhuvvet = kardeşlik, dostluk, Mütenevvir = nurlanan,
Cebren azîmet = mecburi yolculuk, Gaybûbiyetin = gözden uzak olmanın, Vehm = korku, Uzlet = yalnızlık, Atîk = eski Fazîlet = değer, hüner, güzellik, Kavl-i mücerret = katıksız doğru söz,
Feilâtün feilâtün feilâtün feilâtün
. . / / . . / / . . / / . . / /


Nâbi’nin, Nedim’in ve Şeyh Galib’in yazdığı
gazellerden beyitler:


Verdim sana dürc-i dil-i ser-bestemi amma
Pek sakla, büyük yerden emânet var içinde.

Dürc-i dil-i ser-beste gönül bağı kutusu,
Nâbi (1712)
-
Meyhâne mukassî görünür taşradan amma
Bir başka ferah, başka letâfet var içinde.

Mukassî = kasvetli Taşradan = dışardan
Nedim (1730)
--
Çâk eylemem sînemi her dilbere, zirâ
Sultânıma âit bir emânet var içinde.

Çâk = yırtık Sîne = göğüs, yürek
Şeyh Galip (1709)
,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,

Mehmet Fatin Baki