Çin tarihi.

[lennon]

Han Hanedanı

Çin, M.Ö 206 ila M.S 8 yılı arasında Batı Han hanedanının yönetimi altında bulunuyordu. İmparator Han Gaozu olarak adlandırılan Liu Bang tarafından kurulan Han hanedanının başkenti Chang’an’dı (bugünkü Xi’an şehri).

İmparator Han Gaozu, tahtta bulunduğu yedi yıl içinde merkeziyetçi otoriter yönetimini sağlamlaştırmak için “Halka nefes aldırma”ya yönelik bir dizi politika uyguladı.

Han Gaozu’nun M.Ö 159 yılında ölmesi üzerine İmparator Hui Di, tahta geçti. Ancak Han hanedanının yönetimi, fiilen İmparator Han Gaozu’nun eşi Lü Zhi’nin eline geçti. İktidarda 16 yıl kalan Lü Zhi, Çin tarihindeki sayılı kadın yöneticilerden biriydi. Onun ardından M.Ö 183 yılında tahta geçen imparator Wen Di ve oğlu imparator Jing (M.Ö 156-M.Ö 143 yılları arasında tahtta oturdu), “Halka nefes aldırma” politikalarını sürdürerek köylülerin vergi yükünü azalttılar. Bunun sayesinde Han hanedanının ekonomisinde büyük canlılık görüldü. Bu dönem, tarihçiler tarafından “Wen ve Jing Düzen Dönemi” olarak anlandırılıyor.

“Wen ve Jing Düzen Dönemi”nden sonra Han hanedanı, adım adım güçlendi. M.Ö 141 yılında tahta geçen imparator Wu Di, Wei Qing ve Huo Qubin adlı iki generali göndererek Hunlar’ı yenilgiye uğrattı, Batı Han hanedanının toprağını genişletti, ülkenin kuzey bölgelerindeki ekonomik gelişmeyi güvence altına aldı. İmparator Wu Di, yaşamının son yıllarında savaşa son vererek tarımı geliştirmeye yöneldi. Böylece Çin ekonomisi, gelişmeye devam etti. İmparator Wu Di’nin ölümü üzerine tahta geçen İmparator Zhao Di, ekonomiyi geliştirmeye devam ederek Han hanedanını eşi görülmez bir refaha ulaştırdı.

İmparator Zhao Di ve Xuan Di’nin toplam 38 yıl uyguladıkları “Halka nefes aldırma” politikası sayesinde Batı Han hanedanının gücü arttı. Ancak bunun beraberinde getirdiği, yerel yönetimlerin güçlenmesi, Batı Han hanedanının yönetimini ciddi şekilde zayıflattı. Bunu fırsat bilen Wang Mang’ın M.S 8 yılında iktidarı ele geçirerek “Xin” hanedanını kurmasıyla Batı Han hanedanı yönetimi sona erdi.

Liu Xiu’nun M.S 25 yılında İmparator Guangwu Di olmasıyla Çin, M.S 220 yılına kadar Doğu Han hanedanının yönetimi altına girdi.

Liu Xiu, köylü isyancıların yardımıyla 25 yılında Wang Mang’ı tahttan indirerek Han hanedanı yönetimini yeniden kurdu. Ancak bu kez hanedanın başkenti Luoyang oldu. İmparator Guangwu Di, M.S 26 yılında Wang Mang’ın uyguladığı eski politikalarının kapsamlı şekilde değiştirilmesi emri vererek memurluk yönetimine çekidüzen verdi; Üç Vezir’in (Taiwei, Situ ve Sikong adı verilen üç üst düzey yönetici) yetkilerini daha da sınırlandırmak için önemli devlet işlerinden sorumlu altı Shangshu (bakan) atadı; “devlet kölesi sistemi”ni kaldırdı; toprak sayımı gerçekleştirerek halkın yaşamını istikrara kavuşturdu. İmparator Guangwu Di, Ming Di ve Zhang Di’nin iktidar döneminde harcanan yoğun çabalardan sonra Doğu Han hanedanı eski güce adım adım yeniden kavuştu. Bu dönem, daha sonra “Guangwu Kalkınması” dönemi olarak adlandırıldı.