Genel Yönleriyle Bilinmesi Gereken Linux Komutları

[trecy]

Sanırım yukarıdakiler Linux'un dosa çok benzer bir yapıda olduğunun kanıtıdır. Ancak aralarında çok farklılıklar da vardır. Mesela dosya isimleri 255 karaktere kadar olabilir. Hatta dosya ismi olarak benim.dosyam.deneme ya da benim_deneme_dosyam verilebilir. Ancak dosyalara isim verilirken dikkat edilmesi gereken bazı hususlar vardır. Bazı derleyiciler giriş dosyalarının bazı kurallara uygun olmasını ister. Mesela bir derleyici kendisine ilişkilendirilen dosyanın uzantısının belirli bir karakter olmasını ister. Bunları listelemek gerekirse :

Uzantı program gereklilik

.c c program dosyaları evet

.f fortran program dosyaları evet

.pl perl program dosyaları hayır

.h include dosyaları hayır

.gz gnu gzip ile sıkışmış dosya evet

.Z sıkıştırılmış dosya evet

.zip pkzip ile sıkıştırılmış dosya evet



Bu tabloya göre dosyaların karışmaması için uygun olan dosya ismini vermek oldukça mantıklı ve birçoğu gereklidir.

cp, mv, rm komutları
Dosyaları kopyalamak için kullanılan komut cp komutudur. Örnek vererek kullanımını açıklarsak :

$ ls

dosyam gunler

olduğunu varsayalım. cp komutuyla dosyam adlı dosyayı dosyam_yedek olarak aynı yere kopyalamak için

$ cp dosyam dosyam_yedek

komutu işletmek gereklidir. Kopyalamanın gerçekleşip gerçekleşmediğine bakmak için

$ ls

dosyam dosyam_yedek gunler

kontrolünü yapabilirsiniz. Bu yaptığımız kopyalamada hedef olarak bir dizin belirtmediğimiz için aktif dizin olan bulunduğumuz dizine kopyalama olmuştur. Dosta olduğu gibi target belirterek de kopyalama yapabiliriz. Mesela

$ cp dosyam /home/guest/temp/dosyam_yedek

komutuyla bulunulan dizindeki dosyam isimli dosyayı kök dizinden itibaren /home/guest/temp dizinine kopyaladık. Şimdi de orada olup olmadığını kontrol edelim.

$ pwd

/home/predator

$ cd /home/guest/temp

$ ls

dosyam_yedek

Kopyalama işleminde aynı anda iki dosyayı birden bir dizine kopyalayabiliriz. Mesela aşağıdaki komutla bunu gerçekleştireceğiz,

$ pwd

/home/predator

$ cp dosyam gunler /home/guest/temp

Bu komut ile dosyam ve gunler isimli iki dosya belirtilen dizine kopyalandı. Burada dikkat edilmesi gereken nokta hedef olarak bir dizinin belirtilmesidir.

Dosyaların kopyalanmasından başka ihtiyaçlar da vardır. Mesela bir dosyaya başka bir dizinin altında ihtiyaç varsa bu dosyayı gerekli dizine kopyalayıp sonra da ilk dosyayı silmektense bu dosyayı ihtiyaç olunan yere taşımaya yarayan bir komut vardır. Bu komutla istendiği taktirde yer değiştiren dosyanın ismi de değiştirilebilir. İsminden de anlaşılacağı gibi bu komut mv komutudur. Mesela uzun bir dosya ismine sahip bir dosyamız olsun. Bunun içini açıp bir satır yazı eklemek için her defasında ismini yazmaktansa buna kısacık bir isim verilebilir.

$ mv cok_uzun_dosya_ismi kısa

Yukarıdaki komutla uzun bir dosyanın yerini değiştirmeden sadece ismini değiştirdik. Bu aslında tam bir rename işlemidir. Şimdi de kısa isimli dosyayı /home/guest/temp dizini altına taşıyalım.

$ mv kısa /home/guest/temp

Ayrıca hedef dizinde de ismi farklı olmasını istersek:

$ mv kısa /home/guest/temp/kısa2

komutunu kullanabiliriz. Kısa2 yerine istediğiniz ismi verebilirsiniz.

Dosyaları silmek için rm komutu kullanılır. Bu komutu kullanırken dikkat edilmelidir. Zira windowstaki gibi bir çöp sepeti burada yoktur. Bu komutu kullanırken iki kere düşünün.

$ ls

dosyam dosya_yedek gunler

$ rm *

$ ls

Burada üç tane dosyamız vardı ( , artık yok. Çünkü bir joker karakter yardımıyla o dizinde bulunan bütün dosyalar silindi. Bunları kurtarmanın da bir yolu yoktur.

mkdir, rmdir komutları
Dizin oluşturmak için kullanılan komut mkdir komutudur. Bir komutta bir dizin oluşturulduğu gibi birden fazla dizin de bir komut ile oluşturulabilir. Mesela bulunulan dizinde 1 isimli bir dizin oluşturalım:

$ mkdir 1

Bulunulan dizinde iki tane dizin oluşturmak için se yine aynı komutu dizin isimlerini birbirinden ayrı yazarak oluşturabiliriz.

$ mkdir usr1 usr2

Eğer oluşturulan dizinlerin birbirinin içinde yani iç içe olmasını istiyorsak bunu bir parametreyle komuta belirtmeliyiz.

$ mkdir –p tmp/tmp2

Buradaki –p parametresi dizinlerin iç içe oluşturulacağının ifadesidir. Yukarıdaki komutla bulunulan dizinde tmp isimli bir dizin ve onun altında da tmp2 isimli bir dizin oluşturulmuştur.

Dizinleri silmek için rm komutu kullanılamaz. Çünkü rm sadece dosya siler. Dizinleri silmek için rmdir komutu kullanılmalıdır. Bu komutun çalışması için dizinin altındaki her şey silinmelidir. Eğer bu komut hoşunuza gitmezse , ben rm komutunu kullanmak istiyorum derseniz size bir iyilik düşünülmüş. rm komutu –r parametresiyle kullanılırsa işaret edilen dizini siler.