Türbansız Tunus / 7 ekim

[M@D_VIPer]

Türbansız Tunus

İsmail ŞAHİN / TUNUS

Tunus’u baştan sona dolaştık, ancak tesettürlü kadına rastlayamadık. Çünkü siyasal İslam’ı temsil edecek şekilde tesettüre girmek yasak. Hem Cumhurbaşkanı Binali, hem de laik iktidar kadın haklarını korumak ve özgürlük adına tesettüre karşı. Ancak insan hakları örgütleri, türban yasağı nedeniyle kız öğrencilerin zulüm gördüğünü ve eğitim hakkını kaybettiğini öne sürüyor.

BİR grup Türk gazeteci olarak Turizm Bakanlığı’nın daveti üzerine gittiğimiz Tunus’ta 10’a yakın kenti dolaştık, tesettürlü bir kadına bile rastlayamadık. Ülkede iktidarda bulunan Anayasal Demokrasi Yürüyüşü Partisi Genel Sekreteri Hedi Mhenni, "Eğer bugün türbanı kabul edersek, yarın kadınların çalışma, oy kullanma ve eğitim haklarının da yasaklanmasını kabul edeceğiz. O zaman kadınlar sadece bir üreme ve ev işlerini görme aracı haline gelirler" diyor ve ülkede geniş bir kesim bu görüşe destek veriyor.

Üç bin yıllık bir tarihe sahip olan Tunus efsanevi Kartaca İmparatorluğu, Romalılar, Müslüman-Arap çağı ve 300 yıl Osmanlı İmparatorluğu’nun hakimiyetinden sonra Fransa’nın sömürgesi oldu. 50 yıl önce bağımsızlığını kazanan Tunus Arap-Berberi kökenlerine sahip çıkıyor ve diğer taraftan da laiklik ilkesini benimseyerek radikal İslam’a karşı mücadele veriyor.

Resmi dairelerde, okullarda ve üniversitelerde tesettür yasak. Hükümet politikası olarak türban milli sembol olarak kabul edilmiyor. Okullarda başlarına Berberi geleneğine uygun "çember" denilen örtülerden takan kız öğrenciler var ancak başı tamamen açık olan öğrencilerin sayısı daha fazla. Hükümet hala kapanmakta direnen kadınlara geleneksel kıyafetlerini giymeleri uyarısında bulunuyor. Ancak insan hakları örgütleri, kamusal alandaki türban yasağı nedeniyle kız öğrencilerin zulüm gördüğünü ve eğitim hakkını kaybettiklerini ileri sürüyor.

Cumhurbaşkanı Zeynel Abidin Bin Ali, 1993’te yürürlüğe giren ve bugün de devam eden bir dizi reformla kadın haklarına yeni boyutlar kazandırdı. Bugün Tunus’un eğitim ve sağlık sektörlerinde çalışanların yarısı kadın. Parlamento üyelerinin yüzde 25’i ve yerel yönetimlerin yüzde 21’i kadınlardan oluşuyor. Altı yaşındaki kızların yüzde 99’ı okula gidiyor. Kadınlarda okur yazarlık 1966’daki yüzde 24 iken, 2000 yılında yüzde 69,9’a çıktı. Üniversitelerde ise yüzde 57’yle kadınlar erkeklerden daha fazla.

Din özgürlüğünün temelinde devletin son 50 yıl içinde dini politikaya alet etmek isteyenlere karşı verdiği mücadele izleri görülüyor. 80’li yıllarda İslam devrimini ülkeye getirmek isteyen kesimler ortaya çıktı. Oteller ve devlet binalarına bombalı eylemler düzenlendi. Laik değerlere sahip çıkan Tunus halkı eylemlere büyük tepki gösterdi. Hükümet de halkın tam desteğini arkasına alarak bu eylemlerin kökünü kuruttu. O yıllardan bu yana ülkede hiçbir terör eylemi gerçekleşmedi.BERBERİ USULÜ ÖRTÜNME SERBEST

Sahra çölünün başladığı noktada bulunan Douz kasabasında, kırsal kesim olmasına rağmen okullarda tesettürlü görmek mümkün değil. Öğrencilerden isteyenler Berberi geleneğinde bulunan "çember" takıyorlar, istemeyenler ise başları açık şekilde okula gidiyorlar. Tam tesettür ise yasak.