500’ler Bildirisi

[parlayan güneş]

500’ler Bildirisi

Mehmet Şevket Eygi

13.06.2007


GENELKURMAY’ın 27 Nisan muhtırasına karşı 500 imzalı bir bildiri yayınlandı. Bu 500 kişinin 67’si gazeteci, 132’si akademisyen yâni üniversite mensubu profesör ve sair öğretim üyeleri, 35’i hukukçu, hekim veya sanatçı. Bildirinin tam metnini aşağıya alıyorum. İlave çıkartma ve metin değişikliği yapılmamıştır. Sadece, kolay anlaşılabilmesi için maddeler halinde verilmiştir:

* 27 Nisan 2007 gecesi yayınlanan Genelkurmay Başkanlığı muhtırası, zaten kısıtlı olan demokrasimizi çok ağır yaraladı.

* Askerî bürokrasinin siyasî alana müdahale etmesi, siyasetin silâhların gölgesinde yürümesinin doğal karşılanması, siyasetin asker vesâyeti altında olması kabul edilemez.

* Genelkurmay Başkanlığı’nın muhtırası demokrasiye yönelik açık bir tehdit ve yasalara göre suçtur.

* Biz aşağıda imzası bulunan yurtdaşlar bu muhtırayı açıkça reddediyoruz.

* Bugün siyasal, ekonomik, sosyal alanda yaşadığımız kriz, cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesiyle de aşılamayacak bir derinliktedir.

* Cumhurbaşkanı seçiminde oy veren seçmenlerin yarıya yakınının siyasî tercihlerinin mevcut seçim yasaları ile parlamentoya yansımayacağı bir sistemde kriz devam edecek; yeni bir genel seçim de krizi çözmeyecek ve sadece kısa bir süre için ertelenecektir.

* 12 Eylül rejimi bütünüyle tıkanmıştır.

* Bugün yaşanan sorunların temelinde, 12 Eylül darbesinin ürünü olan 1982 Anayasası ve bu Anayasa’nın kurguladığı rejim vardır.

* Türkiye, içinde bulunduğu bunalımdan kalıcı biçimde çıkmak istiyorsa bir an önce bu Anayasa’dan kurtulmalıdır.

* Ülkemiz; özgürlükçü, çoğulcu, barışçı, demokratik, laik anlayış ortak paydasında....

* ... hukukun uluslararası ilkeleri ve değerleri ile örülmüş yeni bir anayasaya kavuşmadıkça...

* ... keza seçim barajları kaldırılarak toplumun bütün kesimlerinin siyasal temsiline olanak tanıyan bir Seçim Yasası benimsenmedikçe, sürekli kriz üreten bu yapıyı ve krizden beslenen odakları etkisiz kılmak mümkün değildir.

* Oysa son günlerde yaşananlar, olması gerekenin tam aksine, ‘vesayet demokrasisi’nin açık darbeye dönüştürülmesi için bahaneler arandığını gösteriyor.

* Bizler laik cumhuriyetin muhtıralara yaslanarak değil, ancak daha fazla demokrasi içinde yaşayacağına inanıyoruz.

* ‘Ne mutlu Türküm demeyenler düşmandır’ diyebilenlere yanıtımız açıktır: Bizler bu ülkenin sorumlu, duyarlı yurttaşlarıyız ve yaratılan bu ortamdan asla mutlu değiliz.

* Özgür, demokratik, laik Türkiye’yi korumaya kararlı yurttaşlar olarak demokrasiyi yok etmeye yönelen her türlü müdahaleye karşı direnme hakkına sahip olduğumuzu açıkça belirtiyoruz.

500 imzalı bildirinin metni burada bitti. Bununla ilgili bazı fikir, görüş ve tenkitlerimi aşağıda arz ediyorum:

(1) Bildiride bir kere bile Evrensel İnsan Hakları ve Hürriyetleri kavramından bahs edilmemiş olması büyük bir eksikliktir. Bugün yaşadığımız krizin en önemli sebebi, bizde insan hak ve hürriyetlerinin sürekli ve müzmin bir şekilde ihlâl edilmesidir. İnsan haklarının olmadığı, hele birtakım egemen azınlıkların çoğunluğun temel haklarını çiğnediği bir ortamda demokrasi yoktur. Olsa bile yaşamaz.

(2) Türkiye’de uzun zamandan beri vahim bir din-devlet kavgası ve çekişmesi yaşanıyor. Krizin sebeplerinden biri de budur. Bildiriciler bu konuda da, çare ve çözüm teklif etmemişler, din-devlet çekişmesini çözecek yollar göstermemişler, hattâ bu konuya hiç temas etmemişlerdir.

(3) Böyle bir bildiri hazırlanır, imzalanır ve yayınlanırken yelpazenin geniş tutulması ve İslâmcı kesimden de katılım ve imza sağlanması gerekmez miydi? Böyle yapılsaydı demokrasiye ve çoğulculuğa daha uygun olmaz mıydı?

(4) Bildiriciler laikliğe bağlı olduklarını söylüyorlar ama laikliği kısa da olsa târif etmiyorlar. Bizdeki laiklik midir, yoksa laikçilik midir? Krizler ve kavgalar zaten bundan kaynaklanmakta değil midir? Böyle bir bildiride laikliğin mutlaka târif edilmesi gerekirdi. Çünkü, Türkiye demokrasisine en fazla zarar veren unsurlardan biri de, laikliğin çığırından çıkartılması ve onun gölgesinde çoğunluğun temel haklarının ihlâl edilmesidir.

(5) Eksik, taraflı ve yetersiz olmasına rağmen bu bildiri bir cesaret örneğidir ve bu açıdan tebrike şayandır.

(6) Bildiriciler 1982 darbe anayasasının mutlaka değiştirilmesi ve onun yerine demokratik bir anayasa getirilmesini istemekte son derece haklıdır.

(7) Evet bu anayasa kaldıkça krizler şiddetlene şiddetlene sürecektir. Emniyet süpapları açılıp basınç biraz azaltılsa da kısa zaman sonra yine yükselecek ve kazanı patlatacak hale gelecektir.

(8) Gerçek ve tam din, inanç, inandığı gibi yaşamak; düşünce ve görüşlerini korkmadan serbestçe açıklayabilmek, hakaret etmemek ve şiddete çağrı yapmamak şartıyla en ağır ve şoke edici tehkitler yapabilmek hürriyetinin olmadığı bir yerde demokrasi de yoktur. Bildiriciler bu hususun üzerinde durmalıydı.

(9) Sayın bildiriciler Türkiye’deki krizin sebeplerinden çok neticeleri üzerinde durmuşlar. Ana sebeplerden biri, yakın tarihteki ârıza ve kazanın bir türlü tâmir edilememesi ve giderilememesi, hattâ bunun engellenmesi ve önlenmesidir. Krizlerin bitmesi, tam ve gerçek bir demokrasiye geçilebilmesi için tarihî ârızadan, tarihî devamlılık çizgi ve mecrasına geçilmesi zarurîdir. Aksi taktirde ne yapılırsa yapılsın krizler, sarsıntılar önlenemez, aksine artar ve ülkenin varlığını, bütünlüğünü tehlikeye atar, devleti sarsar, halkı perişan eder, bizi geriliklerin ve karanlıkların uçurumuna yuvarlar.

(10) Böyle bir bildiriyi yazma komitesi içinde olsaydım; Türkiye’nin niçin bir Japonya, bir Güney Kore, bir Tayvan, hattâ bir Singapur kadar kalkınmadığı, gelişmediği, zenginleşmediği sorusunu ve maddesini de metnin bir yerine ilave edilmesini teklif ederdim.