Bilim yapay hayat peşinde

[Shekil]

Bilim inceliyor. Şu sorunun yanıtı aranıyor: Hayat ne demek?
Bilim, hayatı tanımlama, değiştirme, başka gezegenlerde arama ve hatta deney tüplerinde yeniden yaratma çalışmalarına hız verdi. Biyoloji, astronomi, robot bilimini zorlayan uzmanlar büyük sorunun cevabını arıyor: Hayat tam olarak ne demek?..

Haziranda ABD'deki J. Craig Venter Enstitüsü'nden uzmanlar bir bakterinin DNA'sını başka bir bakteriyle değiştirdi. Bakterinin genetik kimliğini yeniden inşa eden bu çalışma, hayatı değiştirebilme ve belki de yeni bir yaşam formu yaratabilme yeteneğine dikkat çekti.

Yaratmak değil değiştirmek
Enstitü şimdi, daha önce idrar yolunu etkileyen bir virüsten çıkarılan bir hücreye gen yerleştirerek oluşturulan yeni bir bakterinin patentini almaya uğraşıyor. Araştırmacılar, bunu yeni bir yaşam formu yaratmak olarak değil, sadece 'hayatı yeni yaşam formları oluşacak şekilde değiştirmek' olarak görüyor. Kimyasallardan yaşam formu oluşturan, evrende hayatın başlangıcını taklit eden dünyanın çeşitli ülkelerinden bilim insanları, üçle 10 yıl arasında 'yapay yaşam'da başarıya ulaşacaklarını söylüyor.

İtalyan ProtoLife şirketinin operasyon şefi Mark Bedau, "Çok büyük bir olay. Dünyamızı bizim asla tahmin edemeyeceğimiz şekilde en temel düzeyde değiştirebilecek bir teknolojiden bahsediyoruz" diyor. Venter, ProtoLife ve diğer araştırma merkezlerindeki bilim insanları için, bu yeni insan yapımı yaşam formları, yeni enerji kaynakları, çevreyi temizleyecek mekanizmalar ve hayat kurtaracak ilaçlar anlamına da geliyor.

'Tanrısal' tartışmalar
Bedau, yapay yaşam üretmek konusunda üç önemli adım olduğunu söylüyor. İlk adım, kötü molekülleri dışarıda bırakacak, iyi moleküllerin içeri girmesine izin verecek bir 'zar' üretmek. İkinci adım, hücrelerin fonksiyonlarını kontrol edecek (üremeye ve değişmesine izin verecek) bir genetik sistem. Üçüncü adımsa çevreden hammaddeleri çıkarıp enerjiye dönüştürecek bir metabolizma.

Araştırmacıların Tanrı gibi davrandığı tartışmaları hatırlatıldığındaysa, Kaliforniya Üniversitesi'nden Prof. David Deamer, "Eğer sorumluluk sahibi bir kişi olarak davranıyorsanız, Tanrı'yı oynamak iyi bir şeydir" diyor