Sanayi 3 sektöre sıkışmış

[Shekil]

SEÇKİN ÜREY




TOBB, Türk sanayisinin bugüne kadar çekilmiş en net fotoğrafını ortaya koydu. Sanayi veri tabanına göre Türkiye'de 'gıda-içki-tütün' 'tekstil-konfeksiyon-deri' ve 'eşya-makine-ulaşım' olmak üzere 3 ana sektör var..

Sanayi politikalarına ışık tutması amacıyla sanayi envanteri çıkarılması için kamu kurum ve kuruluşları arasında çalışmalar devam ederken Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nin (TOBB) oluşturduğu Sanayi Veri Tabanı, Türk sanayisinin bugüne kadarki en net fotoğrafını çekti. Sanayi Veri Tabanı'na göre firma sayısı ve ana sektörler bakımından gıda-içki- tütün sektörü, az bir farkla tekstil-konfeksiyon- deri ile metal eşya-makine-ulaşım araçları sektörlerini geçerek lider sanayi sektörü konumunda bulunuyor. 71 bin 66 sanayi firmasının kayıtlı olduğu veri tabanın 16 bin 920'sini gıda-içki-tütün firmaları oluşturuyor. Tekstil-konfeksiyon-örme'de faaliyet gösteren firma sayısı 16 bin 294 seviyesinde bulunuyor. Metal eşya-makine-ulaşım araçları sektöründe faaliyet gösteren firma sayısı ise 15 bin 377 olarak belirtiliyor. Bu durumda Türk sanayisinin yüzde 22.11'ini gıdaiçki- tütün, yüzde 21.29'unu tekstil- konfeksiyon-deri ve yüzde 20.09'unu metal eşya-makineulaşım araçları üreticileri oluşturuyor. Ancak gıda- içki-tütün sektörünün içinde günlük ekmek, açma, pasta benzeri ürünleri üretip de kendini sanayici olarak kaydettirenler yer alıyor. Bu nedenle tekstil-konfeksiyon-deri sektörünün ikinci olmakla birlikte Türk sanayisinin liderliğini elinde tuttuğu yorumu yapılıyor. Türk sanayisinin yüzde 63.49'unu gıda-içki- tütün, tekstil-konfeksiyon-deri ve metal eşya- makine-ulaşım araçları ana sektörleri oluşturuyor. Geriye kalan 20 ana sektörün ise faaliyet gösteren firma sayısı bakımından sanayi içindeki payları çok düşük düzeyde dağılmış durumda seyrediyor. Üç ana sektörden sonra en büyük payı yüzde 5.25 ile içinde seramik, porselen ve vitrifiye üretimini barındıran metal dışı ürünler sanayisi oluşturuyor. 4 bin 18 firmanın faaliyet gösterdiği sektörü yüzde 4.53 ve 3 bin 465 firma ile içinde ambalaj sanayisini barındıran ağaçmantar ürünleri-mobilya ana sektörü izliyor. Kâğıt ürünleri ve baskı sanayi ile taşıma- depolama işleri ana sektörleri sanayide yüzde 3.04'er paya sahip olurken, onları yüzde 2.79 ile metal sanayisi izliyor. 23 ana sektörden oluşan veri tabanı, alt sektörler ve il bazında bu sektörlerdeki personel sayısı, personelin niteliği, firmasektör bazında kapasite durumları ile üretim alanları bilgisini içeriyor.

[Shekil]

Çalışanlar tekstilde toplandı, teknisyen kadar mühendis var


FİRMALARIN Sanayi Veri Tabanı'na verdiği personel bilgilerine bakıldığında, Türkiye'nin artık bırakması istenen tekstilin istihdam açısından hala hayati bir önem taşıdığı ortaya çıkıyor. Sektörler bazında personel bilgilerine göre tekstil-konfeksiyon- deri sektörü ve bununla ilişkili yan sektörler de hesaba katıldığında tam olarak 836 bin 610 kişi istihdam ediliyor. Türkiye'nin firma sayısı bakımından az farkla lider sektörü olan gıda-içki-tütün'de ise 396 bin 627 kişi çalışıyor. Bu rakamlar, yapısı gereği emek yoğun olan tekstilin Türkiye'de istihdam sağlama alanında halen hayati bir önem taşıdığını ortaya koyuyor. Türkiye'nin ihracatında son yıllarda önemli yer tutan otomotiv ve makineyi barındıran metal eşyamakine- ulaşım araçları sektöründe ise 591 bin 393 kişi çalışıyor. Personel niteliğine bakıldığında ise son dönemde sıkça şikâyet edilen ara eleman açığı rahatlıkla görülüyor. Birçok sektörde mühendis sayısı teknisyen sayısını geçiyor. Yani teknisyen görevini mühendisler yerine getiriyor. Bütün sektörlerde faaliyet gösteren firmaların yarısından fazlası 50'den daha az işçi çalıştırıyor. Bu da KOBİ'lerin ağırlığı kadar zorunlu istihdam kurallarından kaçışın işaretlerini sergiliyor

[Shekil]

İstanbul hâlâ açık farkla sanayinin lideri


SON zamanlarda İstanbul'un artık finansın başkenti olması gerektiği ve sanayinin şehrin dışına çıkması gerektiği sıkça belirtiliyor. Ancak TOBB'un oluşturduğu sanayi veri tabanı, İstanbul'un açık arayla sanayinin lideri olduğunu gösteriyor. Veri tabanına kayıtlı 71 bin 66 firmanın 20 bin 895'i İstanbul'da faaliyet gösteriyor. İstanbul'un lider ana sektörünü 7 bin 554 firmayla tekstil-konfeksiyon- deri oluşturuyor. Şehrin en büyük alt sektörü de yine tekstil ana sektöründen geliyor. İstanbul'da en çok tişört üreten firma bulunuyor. Bu firmaların sayısı veri tabanında bin 872 olarak geçiyor. Ankara'da 4 bin 962, İzmir'de 4 bin 789, Bursa'da 4 bin 607 ve Konya'da 3 bin 82 adet sanayi firması bulunuyor. Ankara'nın lider alt sektörünü çelik ve alüminyum konstrüksiyon malzemeleri, İzmir'inkini tişört üretimi ve Bursa'nınkini de suni iplikten kumaş üretimi oluşturuyor. Konya her ne kadar tahıl ambarı olarak olarak anılsa da, lider ana sektörünü metal eşya-makine- ulaşım araçları oluşturuyor. Konya aynı zamanda lider alt sektörün de faaliyet gösteren firma sayısına bakıldığında üretimde çeşitliliğe gittiğini gösteriyor. Konya'da alt sektör bazında liderlik oto yedek parçanda

[Shekil]

Batıdan doğuya doğru tarıma dayalı hale geliyor



SANAYİ Veri Tabanı'na il bazında bakıldığında şehirlerin barındırdığı sanayi tesisleri ve gerçekleştirilen faaliyetlerle ilgili şaşırtıcı sonuçlar çıkmıyor. Özellikle batıdan doğuya gidildikçe sanayi tarıma dayalı bir hale geliyor. Bazı illerde ise o ilin geleneksel tarım ürününün işlenmesinden ibaret kalıyor. Buna en iyi örneği Karadeniz illeri oluşturuyor. Ordu ve Giresun'da sanayi aslında fındık işlemeden ibaret kalıyor. Trabzon, Rize ve Artvin'de ise sanayi, çay işlemeciliğini dönüşüyor. Çankırı ve Çorum'da lider sanayi sektörü kepek üretimine dönüşüyor

[Shekil]

Kapasite raporlarından veri tabanı oluşturuldu


TOBB, Sanayi Veri Tabanı'nı oda ve borsalara kayıtlı üretim faaliyeti gösteren firmaların almasının zorunlu olduğu kapasite raporlarından oluşturdu. Türkiye'de yaklaşık 300 bin üretici firma bulunduğu belirtilmesine rağmen, veri tabanının yaklaşık 71 bin firma içermesi üreticilerin ezici çoğunluğunun esnaf ve sanatkâr olarak faaliyet gösterdiğine işaret ediyor. Kapasite raporları, resmi ihalelerde, banka kredilerinde, teşvik kullanımında ve indirimli tarifeden suelektrik tüketimi gibi bir işletme açısından önem taşıyan işlemlerde istendiği için veri tabanına dahil 71 bin firmanın "gerçek sanayiyi" oluşturduğu değerlendirmesi yapılıyor